Lekovita voda i molitva privlače vernike u manastir u Pirkovcu

Manastir Svetog arhangela Gavrila iz doba Nemanjića koga je, kaže legenda, podigao Sveti Sava, čuva uspomenu na nestalo selo Rašinac. U njemu su leta provodili kraljevi, lek pronalazili bolesni, a do pre samo neku godinu bio je dom vukovima i lisicama.

Ovaj manastir koji je u selu Pirkovac, udaljen oko 20 kilometara od Svrljiga, zapušten je posle Drugog svetskog rata, da bi za kratko vreme oživeo kaluđer Varnava koji je u njega došao 2002. godine.

Kada je iguman Varnava Nikolić, rodom iz Iriga, došao u Pirkovac, nije bilo ni puta, ni asfalta, a kamoli parkinga. Uz pomoć priloga, manastir se godinu po godinu razvijao, iako sva svrljiška sela u okolini, naročito u zapadnom delu opštine, izumiru.

U manastiru se ponovo služi liturgija, venčava se i krštava. Obnavlja se deo po deo – kaže starešina manastira iguman Varnava.

Na manastiru je skinut dotrajali lim postavljen još 1925. godine i stavljen je novi, bakarni krov, a uređena je i fasada.

Kaluđer Varnava kaže da je došao u manastir sa samo 50 evra u džepu i jednim magaretom. Sada manastirsko domaćinstvo gaji stoku, obrađuje zemlju i samo se izdržava svojim radom i prilozima.

---

Bunar u oltaru, lekoviti izvor i isceliteljske relikvije

Ispod oltara same crkve nalazi se bunar, a ispod manastira izvor Svete Petke za koji kažu da je lekovit i da isceljuje.

Voda je, prema rečima igumana Varnave, ispitivana i dokazano je da je lekovita.

Pijaća je, reguliše krvni pritisak, dobra je za živce, alergije, a upotrebljavaju je čak i oni neverujući. Interesantno je da se voda sa ovog izvora nikad ne zamuti, a mnogi od vernika je osveštenu čuvaju u posebnom kutku u kući – objašnjava Varnava.

U samom manastiru nalazi se nekoliko relikvija, a među najznačajnijima su riza sa moštiju Svete Petke i ikona Majke Božije Brzopomoćnica sa Svete Gore za koju se veruje da ima čudotvorno dejstvo i da pomaže teško obolelima i ljudima u nevolji.

Meštani i vernici potvrđuju da su ovde mnogi ozdravljali, dobijali porod nakon dugo vremena, a iguman Varnava kaže da je i uramljena slika patrijarha Pavla počela da mirotoči.

Brojni vernici koji dolaze iz svih krajeva, autobusima, samostalno i organizovano, dodaju da je i molitva igumana Varnave čudotvorna. Pomaže, kažu, kroz razgovor i molitvu.

---

Manastir sa bogate prošlosti

Manastir koji se nalazi na obroncima Svrljiških planina sagrađen je u doba Nemanjića, u srednjevekovnoj župi Golak. Po jednom predanju, manastir je izgradio Sveti Sava, dok je po drugom predanju izgrađen na mestu susreta razdvojene braće Vuje i Gruje iz Rudnika kod Milanovca.

Spominje i u turskim popisima iz 15. i 16. veka i vezuje se za nestalo selo Rašinac. Kao godine velikih obnova spominju se 1518, 1857, 1863, 1890. i 1896. godina.

Zapadni zid crkve porušen je i ona je produžena u obnovi 1863. godine kada je i kameni ikonostas zamenjen drvenim. Manastir su Turci zapalili 1876. godine, a 1896. je obnovljen i osvećen od strane episkopa timočkog Melentija – priča starešina manastira Varnava.

U njemu su od ratova bežali, ali i leta provodili mnogi znani i neznani, a često je bio utočište kralju Petru Karađorđeviću, njegovom sinu Aleksandru i Nikoli Pašiću. I danas ga pohode mnogi poznati iz zemlje i okruženja.

U knjizi “Manastir Sveti Aranđeo – Rašinska crkva” Svetozara Stajića navodi se da je arhitektonsko rešenje crkve u osnovi trolist sa istočnom oltarskom apsidom i dvema užim bočnim apsidama.

Ikonostas je iz 1896 godine, a radio ga je ikonopisac Lazar Krđalić iz Beograda. Sadašnji živopis na zidovima rađen je u seko-tehnici, potiče iz 1941 godine, ali se ispod njega naziru starije freske – primećuje Stajić.

Pre Drugog svetskog rata manastir je oživeo pop Blagoje Popović, od kada datira i parohijski dom na kome je kao godina izgradnje navedena 1927. godina.

---

Nekada centar pismenosti

Nešto pre obnove 1863. godine, dok je crkva bila ruinirana i nije služila, pokrenuta je inicijativa da se u njoj otvori škola.

U knjizi Sevdelina Andrejevića “Davidovac i Radmirovac” autor navodi da je 1852. godine Načelstvo okruga gurgusovačkog za otvaranje škole pisalo molbu Popečiteljstvu unutrašnjih dela.

Škola je iste godine počela da radi pri manastiru Svetog Aranđela i bila je treća po redu u svrljiškom srezu, nakon škola u Niševcu i Crnoljevici.

Nema pisanih podataka do kada se škola nalazila u crkvi, ali se već 1855. godine navodi da su škole u Crnoljevici i pri Svetom Aranđelu bile od čvrstog materijala, pa se po tome može i zaključiti da je već tada škola imala posebnu zgradu pored manastira, čime su manastir i škola, postali centar duhovnog i prosvetnog života za stanovnike 16 sela iz graničnih delova svrljiškog i banjskog sreza – stoji u knjizi “Davidovac i Radmirovac”.

Zgrada stare škole je urušena, a trenutno se gradi novi konak.