Promenada vekovima srce Sokobanje

Nekada pod kaldrmom, a sada prepoznatljivim mermerom, sokobanjska promenada je vekovima unazad bila centar zbivanja, oduvek je predstavljala srce sokobanjskog turizma, a banjski radio imao je i emisiju sa tim imenom.

Ovuda su prošli Rimljani, Grci, Vizantijci, srpske velmože, Turci, kraljevi, naučnici, a nisu joj odoleli ni umetnici, pisci i poete. Vekovima prihvata one bolesne, umorne ili samo željne okrepljenja.

Danas je promenada leti prepuna turista sa svih strana koji posećuju lokale, slušaju koncerte, kupuju suvenire. Iako je uveče i u vreme kulturnih dešavanja teško izbeći gužvu šetača, ova živa atmosfera koja podseća na nekadašnji korzo ima posebnu draž.

---

Šetnja kroz kulturno-istorijsko nasleđe

Krenuvši od pošte i biblioteke, ulaz u pešačku zonu najavljuje Zavičajni muzej, nekadašnji dom čuvene sokobanjske porodice iz koje potiče uspešni književnik Stojan Živadinović. U muzeju se mogu videti eksponati iz oblasti arheologije i etnologije još iz rimskog perioda, dok se u amfiteatru koji je ispred njega održava program Banjskog kulturnog leta.

U nastavku šetališta, sa leve strane, pruža se Galerija – Legat Miluna Mitrovića kojoj je ovaj akademski slikar poklonio preko 150 slika. U njoj se tokom cele godine smenjuju postavke velikog broja umetnika.

Potom je desno osnovna škola „Mitropolit Mihailo“ iz 1894. godine u kojoj nastavu pohađaju deca do četvrtog razreda. Nadomak škole stoji crkva Svetog Preobraženja Gospodnjeg. Pokretač radova i donator 1892. godine bio je Mitropolit Mihailo, čija bista krasi portu crkve. Izgradili su je italijanski majstori po nacrtu arhitekte Svetozara Ivackovića u srpsko-vizantijskom stilu.

U središtu šetališta je kupatilo koje su Turci u 15. veku napravili na temeljima rimskih termi, a onda obnovio knez Miloš Obrenović 1834. godine. Danas se lekovite vode u hamamu koriste za reumatska oboljenja, a gas radon u modernom inhalatorijumu za bronhitis i astmu.

Preko puta amama nalazi se Milošev konak, zgrada administracije u 19. veku. Spolja je održala nekadašnji izgled, dok su sada tu ugostiteljske radnje.

Lepotu promenade upotpunjuje gradski park paralelno uz nju. Bista narodnog heroja Alekse Markišića, puno klupa i nekoliko drvenih figura, cveće i fontane. Pod drvoredom lipa i kestena ova divna, prostrana ulica i glavno mesto sastajanja, sa po nekom apotekom, bankom, pekarom, butikom i kafanom, zadovoljava potrebe turista i meštana bivajući deo njihovog svakodnevnog života.

---

Emisija „Promenada“

Sokobanjska promenada oduvek je davala nove impulse radijskoj emisiji koja nastaje otvaranjem Radio Sokobanje 1978. godine i simbilično dobija naziv “Promenada“.

Oko sto hiljada gostiju sa preko milion noćenja do tada u Sokobanji, bio je ključni podatak i preporuka za nastanak radio stanice, a o frekvenciji se odlučivalo u Ženevi – objašnjava Ljiljana Nikolić, autorka i voditeljka “Promenade”.

Emisija “Promenada” je, kako kaže njena urednica, tekla kroz sve pore sokobanjskog života. Izvlačila iz zaborava poznate ličnosti posetioce, podsticala podizanje kvaliteta turističke ponude, doprinosila očuvanju životne sredine i ukazivala na ono što tek treba uraditi.

Dvočasova emisija mozaičnog tipa, kroz rubrike gost, aktuelnosti, sećanja, zanimljivosti, eko predlozi, dogodilo se… obrađivala je teme izvornog stvaralaštva, folklora, očuvanja melosa, narodnih običaja, rukotvorina. Takođe, govorilo se i o aktivnostima banjskog kulturnog života iz 19. i prve polovine 20. veka, kao što su Pevačko, Dramsko, Hidroterapijsko društvo – priseća se Ljiljana.

Kaže da su se teme ticale i aktuelnih dešavanja i sokobanjske svakodnevnice, te su pružane servisne informacije za turiste.

Ovu emisiju, koja je emitovana 25 godina, rado su slušali kako domaći, tako i strani turisti, a osim autorke Ljiljane Nikolić u timu su bili i tonci Nena Marinković, Vojkan Stojković i Milan Janković. “Promenada” je 2003.godine dobila “Turistički cvet”, nagradu Turističke organizacije Srbije u oblasti novinarstva.

Kao rezultat dugogodišnjeg rada i istraživanja autorke “Promenade” proistekle su i 3 knjige – “Sokobanja 1837-2007”, “Specijalna bolnica Sokobanja” i “Ivo Andrić i Sokobanja”, kroz koje ova emisija nastavlja svoj život.