Titove ulice „žive“ samo još na obodima Niša

Nekada su gradovi i nebrojano mnogo ulica, trgova i škola nosili nazive po bivšem predsedniku Jugoslavije Josipu Brozu Titu, a centralna niška ulica, sadašnja Obrenovićeva, zvala se Maršala Tita. Danas su Titove ulice preživele samo na periferiji Niša i po okolnim selima i ima ih ukupno 10.

Prema istraživanju Nišlija Živojina Stanisavljevića i Milana Dimitrijevića, predstavljenih u knjizi Ulice i trgovi grada Niša, Titovo ime nosi po jedna ulica u Medoševcu, Suvom Dolu, Popovcu, Čokotu, Bubanj selu, Donjoj Toponici, Donjoj Trnavi, Kravlju, Mezgraji i Paligracu.

Početkom devedesetih nastupio je trend brisanja naziva ulica sa imenom vođe partizana i doživotnog predsednika SFRJ, ali su niška periferija i pojedina sela ostala “verna Titu”. U Suvom Dolu glavna ulica se zove Maršala Tita, a stanovnik ovog naselja Nikola Ranđelović kaže da nema ništa protiv toga.

Protiv sam stihijskog menjanja naziva ulica, bez ikakvog realnog, a samo iz ideoloških razloga. Praksa je nekada bila da svako naselje ima Titovu ulicu, a ima smisla i da ova nosi Titovo ime zbog blizine Elektronske industrije, ponosa Niša i SFRJ – kaže Ranđelović.

Titova ulica postojala je u Niškoj Banji, a sada se zove Srpskih junaka, a u Donjem Komrenu je prekrštena u Ulicu mladosti.

Maršal Jugoslavije je izgubio ulicu u Brzom Brodu 2013, a istu tu u ovom niškom naselju dobio je Filip Kljajić, komunistički revolucionar i partizanski borac. Inače, po Kljajiću se do 2000. godine zvala ulica od jagodinmalskog mosta do zgrade Suda.

Ipak, najznačnija ulica koju je Tito imao u Nišu bila je “niška štrafta” – današnja Obrenovićeva. Ona je zatvorena za saobraćaj krajem sedamdesetih i time postala “niški korzo”, a od 1976. nosila je ime ulica Maršala Tita. Staro ime – Obrenovićeva, vraćeno joj je 2004.

Autor Ulica i trgova grada Niša Živojin Stanisavljević objašnjava u knjizi da su promene imena ulica uslovljene ideologijom i promenama vlasti.

Učinimo da nazivi ulica budu trajni, da ih ne menjamo kad se promeni dinastija, kad pobedimo u ratu ili kad dobijemo na izborima – poručuje Stanisavljević.

Kakva je sudbina Titovih ulica u bivšim republikama SFRJ i svetu?

U istraživanju pod nazivom “Finding Tito”, Đorđo Komai sa Gradskog univerziteta u Dablinu otkrio je da je broj tabli sa Titovim imenom ulica i trgova različit u zemljama bivše Jugoslavije.

Najviše ih ima u Srbiji, čak 173, zatim u Hrvatskoj 38, u Makedoniji 36, Bosni i Hercegovini 23, u Sloveniji 5, a u Crnoj Gori 4. Na Kosovu ni jedna mahala ne nosi više Titovo ime.

Ovo istraživanje navodi da ime jugoslovenskog maršala nose ulice i u Moskvi, Nju Delhiju, Sao Paolu, na Siciliji, Sardiniji i drugim delovima sveta.