Anti-ratni simbol Dimitrovgrada kao nauk i opomena

Visoko iznad grada, koji je nekada nosio ime Caribrod, sa pogledom koji stremi prema srpsko-bugarskoj granici, jedinstvena je kosturnica “Pametnik“ u kojoj zajedno počivaju srpski i bugarski vojnici i oficiri iz bratoubilačkog rata 1885. godine.

Jedan događaj iz ovog rata, po svemu sudeći, najbolje opisuje besmisao ratovanja malih naroda. Naime, u toku rata, na jedan dan prekinuta je borba između dve vojske, kako bi se među bugarske ranjenike dostavio sanitetski materijal Crvenog krsta. Zbog toga se, i danas u Ženevi, nalazi natpis koji kaže “Budi human kao što je Srbija bila 1885“.

Dragoljub Notev, profesor fizičkog u dimitrovgradskoj gimnaziji i predstavnik Partije Bugara Srbije govori za Južne vesti da u ovom ratu nije bilo pobednika, kao što ga ni u jednom ratu nema.

Ja ne bih pričao o ratovima i ocenama rata. Za Srbe je jedna istorija, za Bugare druga, ali zamislite u ono vreme kad su ljudi ratovali, ipak je bilo pametnih ljudi koji su rekli hajde da sahranimo i Srbe i Bugare zajedno. To je veličina ovog mesta – kaže Notev, ističući da je Pametnik jedinstveni spomenik koji služi kao opomena.

Na Neškovom visu, gde je i postavljen spomenik u obliku piramide, vodile su se najkrvavije borbe, a tada je u Nišu osnovana i ratna vojna bolnica, čiji je upravnik bio lekar i pripovedač Laza Lazarević.

Gubici su bili brojni sa obe strane, a kako Notev navodi, upravo je naziv ovog spomenika aluzija na pamet koju treba imati kako bi se izbegao konflikt.

Iako su godine koje su usledile nakon srpsko-bugarskog rata, iznova zavadile komšije, u Dimitrovgradu danas oba naroda žive deleći i dobro i zlo.

Spomenik koji je u prethodnom veku bio ruiniran, sada je renoviran i veličanstveno stoji kao “straža mira“.

O Pametniku su Južne vesti svojevremeno već pisale, a video-reportažu pogledajte u prilogu.