Seljak s juga u vojsci Kraljevine Jugoslavije – motiv knjige “Štalag III B”

Kroz šta je sve prošao vojnik Boško Stanisavljević braneći Kraljevinu Jugoslaviju tokom ratova u prvoj polovini 20. veka u svojoj knjizi Štalag III B opisuje profesorka srpskog jezika i književnosti Tatjana Milanović. Promocija knjige biće održana u četvrtak 11. avgusta od 19 sati u holu na spratu Leskovačkog kulturnog centra.

Autorka, koja trenutno živi i radi u Nemačkoj, priča o svom dedi, vojniku najnižeg ranga, pešadincu, nemačkom zarobljeniku i logorašu, a kako sama kaže, glavni motiv da napiše knjigu bio je da sačuva priču svog pretka koja liči na sve druge priče.

Naziv knjige “Štalgar III B” potiče od imena logora na reci Odri, na samoj granici sa Poljskom, gde su uglavnom slati Srbi koji su pre rata činili jugoslovensku vojsku.

Nakon jednog rata ništa više ne može ostati isto, bez obzira na to kako se u tom ratu boriš, sa kim, i za koga. Rat čoveka zagrize pa ga žvaće. Najbrojniji ratnici, oni koji nisu dobili ni medalje ni činove, vojne penzije i ulice, neprimetni su ljudi koji rade u ciglanama, poljoprivrednim zadrugama, šusteri i šloseri, učitelji i trgovci, naše pradede, dede ili očevi, koji su nam pričali o svom ratovanju, a mi, nažalost, nismo sve upamtili. Da sačuvam jednu priču koja liči na druge priče, jednu patnju, sećanje – to je bila moja namera – kaže autorka.

Priča glavnog junaka Boška Stanisavljevića nije vezana samo za ratni period, već se kroz paralelne retrospekcije prati njegovo odrastanje, ženidba, polazak u vojsku, sa naglašenim odnosom sa ocem Dragutinom, prekim patrijarhalnim čovekom.

Radnja romana se vraća i u Jašunju, leskovačko selo kraj Južne Morave, u leto 1940. godine, kada je Boško sa ocem prešao ulegli most i preko reke se otisnuo u rat, ali i njegov povratak iz zarobljeništva koji je otac Dragutin je sažeo u jednoj izreci: ”Čovek je potvrd od kamen.“

Osim Boška, priča prati još dva zarobljenika – Ljubišu, studenta iz Beograda, sina uglednog sudije i Jovana, seljaka, Srbina iz dalmatinskog sela Kričke, a radnja romana završava se nakon rata 1946. kada počinje život izvan rata, u Dalmaciji, Nemačkoj i Srbiji.

O knjizi će, osim autorke govoriti, i profesor srpskog jezika i jugoslovenske književnosti Vlasta Cenić, dok će program voditi Slađana Mladenović, urednik LKC-a.