Građani se izjasnili - u 2020. najugroženija prava na zdravlje, slobodu kretanja i medijske slobode

Vrhunac brojnih ograničenja i ukidanja ljudskih prava koja su garantovana Ustavom i međunarodnim dokumentima, kako na osnovu stavova građana Srbije tumače iz Beogradskog centra za ljudska prava, zapažen je tokom vanrednog stanja koje je zbog epidemije trajalo od 15. marta do 6. maja 2020. godine. U tom periodu, ali i tokom cele godine, građani su uočili da im je bilo ugroženo pravo na zdravlje, slobodu kretanja i slobodu medija.

Nemogućnost da se kreću, kao najugroženije ljudsko pravo, prepoznali su građani starosti od 18 do 29 godina i nešto stariji od 30 do 44 godina, dok je na ugroženost slobode medija ukazala grupa visokoobrazovanih i ispitanici između 30 i 44 godina, saopštavaju organizatori istraživanja "Ljudska prava u očima građana i građanki Srbije".

Za razliku od ove, prošle godine građani su ukazivali da je bilo narušeno pravo na rad, slobodu govora/medija i pravo na dostojanstven život, dodaju iz centra.

Rezultati istraživanja svedoče i o dubokoj polarizaciji srpskog društva u pogledu percepcije medijskih sloboda i prava na informisanje. Tako 49% ispitanika, u najvećoj meri stariji od 60 godina i niže obrazovani, smatra da su mediji sa nacionalnom frekvencijom istinito, potpuno i blagovremeno obaveštavali građane o pitanjima od javnog značaja. S druge strane, identičan udeo ispitanika (49%) koji su pretežno bili uzrasta između 18 i 44 godine, kao i oni koji su visokoobrazovani, ocenilo je da mediji nisu istinito, potpuno i blagovremeno izveštavali javnost. RTS je medijska kuća preko koje se tokom 2020. godine najčešće informisala većina građana, a zatim slede televizije sa nacionalnom frekvencijom Pink i Prva i kablovska televizija N1 - pokazuju stavovi ispitanika.

Mlađim ispitanicima između 18 i 29 godina najviše je zasmetalo što im je bilo onemogućeno da se slobodno okupljaju, dok su, prema tumačenju Beogradskog centra, slabije obrazovani i ispitanici starosne dobi od 45 do 49 godina primetili uskraćivanje prava na rad.

Stavovi građana o ulozi organizacija civilnog društva koje se bave zaštitom ljudskih prava i dalje su podeljeni, pokazalo je istraživanje, što organizatori povezuju sa brojnim etiketiranjima tih udruženja u javnom prostoru kao „stranih plaćenika i grupa koje rade na destabilizaciji države“.

U 2020. godini najviše odjeka je imala zloupotreba mehanizma za borbu protiv pranja novca i finansiranja terorizma od strane Uprave za sprečavanje pranja novca Ministarstva finansija. Ipak, primetno je i da je 37% ispitanika izrazilo neutralan stav o ulozi i aktivnostima nevladinih organizacija - saopštavaju organizatori.

I ove godine evidentirano je veliko nepoverenje građana u sudove, primećuju iz Beogradskog centra za ljudska prava, ali i u policiju, prema mišljenju mladih.

Čak 64% ispitanika smatra da sudije nisu nezavisne u svom radu. Oko 45% ispitanika je pozitivno ocenilo rad policije, dok je 29% ispitanika, uglavnom mlađe životne dobi, nezadovoljno postupanjem policije u 2020. godini. To pokazuje da se dešavanja za vreme vanrednog stanja, kao i ona tokom julskih protesta koja su obeležila policijska brutalnost i nesrazmerna upotreba sile prema demonstrantima nisu negativno odrazila na ocenu rada policije - tumače iz Centra.

Dobijeni podaci pokazuju i da je četvrtina ispitanika istakla da su u 2020. godini bili žrtve nekog oblika diskriminacije, a da je gotovo polovina svih učesnika ocenila je da su žene u lošijem položaju u odnosu na muškarce.

Istraživanje je sprovedeno sa Timom Ujedinjenih nacija za ljudska prava i Ipsos Strategic Marketingom tokom novembra 2020. godine.