Nova zanimljiva otkrića na lokalitetu Remezijana kod Palanke - zvono u šaci deteta

Bez prekida od 2018. godine traju istraživanja arheologa u Beloj Palanci, na istočnoj nekropoli Remezijane u blizini hotela Esperanto, a i tokom 2022. godine bilo je zanimljivih otkrića - istraženo je 15 grobova različitih grobnih konstrukcija i pronađene su staklene i keramičke posude, bronzani novac, nakit i delovi odeće i obuće. U jednom grobu, sa ostacima deteta, otkriveno je i bronzano zvono ostavljeno u njegovoj šaci.

Istraživanja su kao i ranijih godina obavljena tokom jula i avgusta, a kako kaže rukovodilac projekta Marko Janković, među otkrivenim grobovima najbrojniji su oni bez grobne konstrukcije, odnosno položeni u jednostavne grobne rake. Konstrukcija groba od kamena i opeke, pre otvaranja; foto: M. Janković

Otkriveni su i grobovi sa konstrukcijom od opeka na dve vode, kao i grobovi sa konstrukcijama od suhozida, u obliku potkovice. Ovakav tip grobova je prvi put otkriven 2020. godine na ovom lokalitetu i za sada nema bliskih analogija, što ga čini izuzetnim arheološkim nalazom sa naših prostora. Zanimljivo je da je ove godine i otkriven veliki broj dečijih grobova, odnosno tek rođene dece, od kojih neki verovatno nisu imali obeležja pa su zato često i oštećivani kasnijim ukopima - kaže Janković.

Tokom istraživanja grobova otkriven je i veliki broj pokretnih nalaza koji su uglavnom u dobrom stanju - veći broj staklenih i keramičkih posuda, bronzanog novca, nakita i delova odeće i obuće.

Jedan o najzanimljivijih nalaza je bronzano zvono ostavljeno u šaci deteta. Ostaci keramičke posude; foto: M. Janković

Ovakvi nalazi su retki, ali svakako zanimljivi jer govore o verovanju da preminulog na drugom svetu čekaju duhovi umrlih, pa zvono služi rasterivanju zlih duhova. Ovakvi nalazi su najčešće otkrivani u zapadnim provincijama i skoro uvek u dečijim grobovima - objašnjava arheolog.

U drugom, grobu odrasle osobe, pored drugih predmeta, otkrivena su i 3 staklena krčaga pored glave, što je za sada jedinstven primer na ovoj nekropoli, mada su slične situacije otkrivane ranije na drugim lokalitetima u Srbiji.

Do sada je na tom lokalitetu istraženo nešto više od 50 nekropola i kako kaže Janković, to jedna od najvažnijih nekropola tog perioda. Jedna od keramičkih posuda iz groba; foto: M. Janković

Na nekropoli su najverovatnije sahranjivani kako hrišćani, tako i pripadnici drugih religija onog vremena. Drugačiji grobovi, njihova orijentacija, običaji pri polaganju određenih predmeta u grob dozvoljava nam da pretpostavimo da nekropola nije bila ekskluzivno ni hrišćanska ni paganska - kaže Janković.

Predmeti otkriveni na tom lokalitetu se trenutno nalaze na Filozofskom fakultetu gde se obavlja detaljna dokumentacija i konzervacija predmeta, dok su skeleti smešteni na Medicinskom fakultetu radi antropološke obrade. Bronzano zvono, otkriveno u dečijem grobu; foto: M. Janković

Najveći deo skeleta je tokom prethodne godine uzorkovan i poslat na Institut Maks Plank u Lajpcigu, gde će se analizirati drevna DNK. Na taj način ćemo dobiti podatke o polu (pogotovu kod dece), stepenu srodstva pokojnika, kao i neke druge podatke važne za rekonstrukciju života ljudi u Remezijani 4. veka - kaže arheolog.

Iskopavanja u Beloj Palanci deo su sistemskih istraživanja koja su započeta 2018. godine, istraživanjima je rukovodio prof. dr Marko Janković ispred Filozofskog fakulteta u Beogradu, a ekipu su činili arheolozi - saradnici Filozofskog fakulteta u Novom Sadu, Medicinskog fakulteta u Beogradu, Narodnog muzeja u Beogradu, Arheološkog instituta u Beogradu, biblioteke Vuk Karadžić u Beloj Palanci, kao i studenti Odeljenja za arheologiju Filozofskog fakulteta u Beogradu.

Stakleni pehari u grobu; foto: M. Janković