Pirotski "ćelavi Isus" i dalje misterija

Kako je nastala freska mladog Isusa bez kose oslikana na jednoj od stena pećinske crkve u staroplaninskom selu Rsovci i dalje nema preciznih podataka. Dok sve više turista obilazi ovu svetinju, stručna javnost i dalje debatuje.

Neki od stručnjaka smatraju da su tvorci freske slikar ili grupa majstora koji su stvarali pod uticajem hrišćanstva ranijih vekova. Drugi deo naučne javnosti govori o pećini kao isposnici.

U takvim mestima freske se nisu podvrgavale episkopskoj cenzuri, pa se nagađa da je živopis delo kakvog isposnika. Ipak, istoričari umetnosti jedinstveni su u tvrdnji da živopis ne može biti delo laika u umetnosti. Neslaganje postoji i oko toga kada je nastala freska

S druge strane, meštani sela Rsovci veruju da je freska delo naroda koji je njome tražio Božju pomoć u neizvesnim i teškim vremenima.

Prema tvrdnjama arheologa ova neobična freska, koju su žitelji nazvali “ćelavi Isus”, naslikana je sredinom 13. veka. Međutim, prema nekim istorijskim podacima u Srbiju u vreme vladavine kneza Lazara, odnosno u 14. veku, stigao veliki broj isposnika sa Sinaja, koji su navodno doneli ideju o “ćelavom Isusu”.

Crkva u pećini sa lekovitom vodom

Čudesna freska, kako je neki nazivaju, nalazi se na se severnom zidu crkve Svetog Petra i Pavla koja je i sama neobična jer se nalazi u stenama, odnosno pećini. Ova pećinska crkva nalazi se na dvadesetak kilometara od Pirota, u kamenitom delu brda Kalik.

Ikonostas dobija sve više novih ikonaOsim zbog znatiželje da vide “ćelavog Isusa” u ovu crkvu mnogi dolaze jer veruju da u njoj teče voda koja leči. Naime, sa grandiozne tavanice od stene sliva se voda, koja zidovima pećine daje staklast odsjaj, a meštani Rsovca tvrde da je lekovita.

Iako je od 1981. godine crkva proglašena kulturnim dobrom i pod zaštitom je države, do pre desetak godina bila zapuštena i nepristupačna. Pre nekoliko godina, opština Pirot i meštani Rsovca potrudili da je učine pristupačnijom za vernike i turiste izgradivši most preko reke Visočice, masivnim vratima obezbeđen je i ulaz u pećinsku crkvu.

Inicijativu za uređenje prostora oko Pećinske crkve pokrenula je i Zadruga za negovanje i očuvanje zanata "Damsko srce" iz Pirota uz podršku Svetske turističke organizacije, Opštine Pirot i Turisticke organizacije iz ovog grada.

Do crkve se dolazilo kozjom stazom i samo odvažni su mogli da je posete. Želeli smo to da promenimo i učinimo da svako ko poželi poseti crkvu. Izgrađeno je stepenište, prilagođeno za starije ljude, zasadili smo drveće, za najmlađe su postavljene ljuljaške i klackalice, a izgrađen je i senik sa stolovima i klupama - kaže direktorka “Damskog srca” Slavica Ćirić.

Put do crkve pre nekoliko godina uređen

Od kada je prostor oko crkve uređen višestruko je povećan broj posetilaca ovoj svetinji, kažu u Turističkoj organizaciji Pirot. O tome da je crkva sve privlačnija svedoči ikonostas od drvenih greda sa novijim ikonama i darovima vernika.

Kalik krije blago

Brdo Kalik u kome se nalazi ova crkva puno je otvora i pećina. U nekima od njih gnezde se divlji golubovi, a po Visočkim selima pronosi se legenda da je u jednoj od mnogobrojnih pećina pohranjeno blago.

Bugari govore o bogatstvu popa Martina, a naše legende se vezuju za Vojvodu Martina, koji je novac sakupljao za otkup svoje mlade žene, koju su oteli hajduci. Da su predeli oko Rsovaca nekada bili crkveno zemljište govore i njihovi nazivi kao što su Vladikine ploče, Kaluđerski dol, Popova strana i Manastirsko.

Ipak, najveći dragulj brda Kalik je skromna crkva Svetog Petra i Pavla sačinjena u steni sa jedinstvenom freskom Isusa Mladenca.