Svrljig proslavlja Dan oslobođenja od Turaka i priključenje Kneževini Srbiji

Od 1830. godine, kada se Turska hatišerifom obavezala da se svrljiška i još 5 nahija priključe Kneževini Srbiji, Svrljižani su čekali još 3 godine i na kraju su to sami izborili ustankom koji je vodio glavni poverenik kneza Miloša, hajduk iz Prekonoge Radojko Tričković Sajtar. On je Turke proterao preko Gramade, gde je skoro 45 godina bila granica između Srbije i Turske, odnosno između oslobođenog Svrljiga i niškog pašaluka, a taj dan, 8. maj obeležava se kao Dan opštine Svrljig.

Uprkos hatišerifu, Osmanlije su odbijale da i realno predaju teritorije, a povećavali su poreze i činili zulume. Svrljižani su samo čekali znak kneza Miloša da se konačno pripoje Srbiji, a glavni Milošev poverenik u Svrljigu Radojko Tričković Sajtar odobrenje kneza dobio je 26. aprila 1833. godine kada je pobunio ceo “vilajet svrljiški”. Sa osvećenja Sajtarevog spomenika u Svrljigu; foto: B.G.

Sa uspehom je sprovedena hajka na sve subaše iz svrljiških sela, 28. aprila jedna grupa ustanika krenula je da oslobodi Gurgusovac (Knjaževac) i izbavi zarobljene kmetove, a druga polovina uputila se da zaposedne Gramadu i preseče između Gurgusovca i Niša.

Sve vreme trajanja ustanka Svrljig je bio jaka vojna baza sa 300 vojnika sastavljena od ljudstva Svrljiške kapetanije pod komandom Jovana Boškovića. Svrljigu je po oslobođenju 1833. godine tada dodato i selo Popšica, a sedište sreza, koji je tada imao 47 sela (danas 38), bilo je u Niševcu, a granica između Srbije i Turske, odnosno oslobođenog Svrljiga i niškog pašaluka gotovo 45 godina bila je na Gramadi, gde je i sada granica između teritorija Svrljiga i Niša.

Priznanja kolektivima i pojedincima

Brojna priznanja biće dodeljena povodom Dana opštine Svrljig; foto: Aleksandar Kostić Povodom Dana opštine Svrljig, odlukom Skupštine će na svečanoj sednici biti dodeljena opštinska priznanja, a ovogodišnji dobitnici "Majske plakete" su dr Milan Ranđelović, direktor Naučno-tehnološkog parka Niš, za doprinos naučno-tehnološkom razvoju i promociji Svrljiga, zatim Uduženje građana "Šljivik", za rezultate u udruživanju i razvoju sela, kao i braća Nebojša i Ljubiša Brković, akademski slikari, za neraskidivu povezanost sa zavičajem i za duhovno, materijalno i umetničko donatorstvo. Najviša priznanja pripašće i srednjoškolskoj ekološko-geografskoj sekciji "Green Life" za izuzetne rezultate i doprinos promociji škole i lokalne zajednice u okviru Evropske noći istraživača i Zavodu za transfuziju krvi Niš za saradnju i promociju humanosti.

Pohvalnice Opštine Svrljig biće dodeljene Milkici Petrović, Lidiji Vidojković, Peđi Vasiću, Ireni Stojković, Drenki Dinić, Sandri Živković, Nili Milošević, Ani Stanković Golubović, Vilotiju Pavloviću, mesari "Jovanović", preduzeću "Dunđer" i đacima generacije Osnovne i Srednje škole u Svrljigu.

Plakete Opštine Svrljig biće dodeljene Regionalnom centru Ministarstva odbrane Niš, Centru Ministarstva odbrane Niš, Jovici Jovanoviću, Milenku Milosavljeviću, Đorđu Nedeljkoviću, Milojku Jeftiću, Siniši Milosavljeviću, Marini Petrović i Radiši Stevanoviću.

Osim svečanom sednicom, Dan opštine Svrljig biće obeležen i nizom drugih aktivnosti, poput izložbi, turnira u fudbalu, tenisu i kroz druge aktivnosti.