U Kuršumliji obelažavaju 145 godina oslobođenja od Turaka

Na dan kada su srpski vojnici 1878. godine po drugi put u mesec dana ušli u Kuršumliju i konačno je oslobodili nakon 424 godine vladavine Osmanlija, u parku Topličkog ustanka će se 19. januara od 11 sati održati parastos oslobodiocima Kuršumlije.

Muzejski savetnik i istoričar Darko Žarić kaže da su borbe za oslobođenje Toplice počele decembra, kada je Ibarska divizija pod komandom pukovnika Stevana Biničkog, sastavljena od šest bataljona, napredovala posle oslobođenja Prokuplja 18. decembra 1877. ka Kuršumliji u tri kolone. Slika iz vremena Turaka u Kuršumliji; Foto: Opština Kuršumlija

Kasabu je branilo 400 turskih vojnika i oko 2.000 Arnauta. U borbama na Mikuljanskom visu Turci su bili potisnuti pa su srpske snage ušle u Kuršumliju 25. decembra 1877. godine. Hafis-paša je iz pravca Kosova i Metohije sa 6.000 vojnika, 4.000 Arnauta i dva eskadrona konjice, početkom januara 1878. godine krenuo u pravcu Kuršumlije. Bez ozbiljnije podrške iz pozadine, Ibarska divizija je, posle kraćih borbi, bila primorana da na Božić 7. januara 1878. godine Kuršumliju preda Turcima - kaže Žarić.

Tokom 2011. godine u porti crkve Svetog Nikole u Kuršumliji arheolozi su otkrili 35 lobanja u jednoj grobnici, a Žarić kaže da su u pitanju glave srpskih vojnika poginulih u borbi sa Turcima za oslobođenje Kuršumlije. Otvaranje spomenika oslobodiocima od Turaka; Foto:Opština Kuršumlija

Ti vojnici su poginuli 25. decembra 1877. godine u borbi za oslobođenje Kuršumlije od Turaka. Turci su, kada su ušli ponovo u Kuršumliju, srpskim vojnicima i oficirima odsekli glave i nabili ih na kočeve koje su postavili po gradu. Nakon što su ušli u Kuršumliju po drugi put, srpski vojnici su glave skinuli i zakopali ih u, do 2011.godine, nepoznatu grobnicu. Ove lobanje su gotovo neoštećene, položene su u grobnicu veoma pažljivo i precizno, sve imaju zube i nijedna vilica nije odvojena od lobanje - dodaje Žarić.

U dnevniku o tom događaju, koji je vodio oficir Dimitrije Petrović, zabeleženo je kako su srpski vojnici sa kočeva skinuli 35 glava srpskih vojnika.

Istinitost tog događaja zapisan i u tadašnjim novinama

Tadašnje Novine srpske publikovale su izveštaj novinara koji je objavljen 22. januara 1878. godine.

...Kuršumlija beše iskićena glavama srpskih vojnika, koji u bojevima mrtvi ili ranjeni na bojištu ostadoše, sve te glave behu poskidane sa tela pa nataknute na kolje - kaže se u članku.

Žarić navodi da je, među posečenim, prepoznata glava tadašnjeg poručnika Milana Petrovića i glava potporučnika Vladimira Mašića, pored glava još 24 srpska vojnika.

Najkrvavija bitka za Kuršumlju kod Samokova, nadomak tog grada

Moravski korpus pod komandom pukovnika Milojka Lešjanina dobio je zadatak da napreduje ka Kuršumliji i da, posle osvajanja turskih rovova na Samokovu i preko Prepolca, izbije na Kosovo.

Hafis-paša je svoje trupe povukao na liniju Samokovo - Prepolac, gde je organizovao otpor.

Jedinice Moravske divizije su bez borbe ušle u Kuršumliju 19. januara 1878. godine. Već sledeći dan započela je najkrvavija bitka u ovom ratu - borba na Samokovu u kojoj je poginulo oko 300 srpskih vojnika - naglašava Žarić.

Posle potpisanog primirja Rusije sa Turskom 31. januara 1878. u Jedrenu, obustavljaju se dalja ratna dejstva, a nakon pregovora i odluka Berlinskog kongresa, cela Toplica je pripojena Srbiji.

U Kuršumliji jedini spomenik u Toplici oslobodiocima od Turaka

U centru Kuršumlje se nalazi spomenik oslobodiocima od Turaka 1877-1878. godine.

To je ujedno i jedini spomenik u Toplici koji je podignut nastradalima u ratu sa Turcima.

Spomenik je podignut 1896. godine od priloga građana i kralja Aleksandra Obrenovića