Vurda – gastronomsko otkriće 21. veka

Prva asocijacija na Babušnicu, malu opštinu na jugu Srbije, svakako je vurda, mlečni specijalitet po kojem je ova opština postala poznata širom zemlje i sveta. Mnogi ovaj proizvod nazivaju otkrićem veka, s obzirom da se za njegovo postojanje, van granica pirotskog kraja, zna tek od nedavno.

Vurda je autentični mlečni proizvod lužničkog kraja, pogodan za namaze, pite, gibanice, omlete, a može se koristiti i kao sastojak glavnim jelima.

Bojan recept preneo i na ćerku; foto: JVPorodica Bojana Aleksića iz Babušnice, jedna je od desetak porodica iz ove opštine koja pravi vurdu i druge mlečne proizvode, a kojoj je to osnovno zanimanje i izvor prihoda. Nakon dede i oca, Bojan je nastavio je porodičnu tradiciju, a još u detinjstvu je naučio kako se pravi vurda.

Kako kaže, ona se proizvodi sezonski, u hladnijem periodu godine jer je specifična po mnogo čemu.

Vurda ima konstantno vrenje i ne može se čuvati jako dugo pa se zato proizvodi u zimskom periodu. Specifična je po tome što se dobija  od sirovog mleka, uglavnom kravljeg, koje se kiseli i cedi. Prva faza traje 24 sati, i toliko traje ceo proces dobijanja vurde. Nakon toga, ona mora da odstoji oko mesec dana da bi prevrela i da bi mogla da se konzumira - objašnjava Aleksić.

Ceđenje je jedna od faza pripreme;foto: JVOsim klasične vurde u “radionici” Aleksića pravi se i vurda sa paprikom, ili ljutom paprikom i senfom koji nazivaju „čili vurda“. Sve to daje specifičan slatko-kiseli ukus po čemu je ova vurda drugačija od svih ostalih mlečnih proizvoda.

Porodica Aleksić trenutno ima 5 krava, a godišnje proizvede od 500 do 600 kilograma vurde. Kako dodaje Bojan, potražnja ovog specijaliteta raste iz dana u dan, a u poslednje vreme postoji veliko interesovanje i stranca.

Popularizaciji vurde doprinela je manifestacija izložbeno – prodajnog karaktera „Vurdijada“, koja se sredinom novembra, sada već tradicionalno, organizuje u Babušnici.

Manifestacije kao “Vurdijada” ili “Etno Sajama hrane i pića”, nama proizvodjačima znače mnogo, jer naš proizvod stigne do mnogih ljudi. Trenutno su moje mogućnosti takve da proizvodim od 500 do 600 kilograma vurde, jer nemam dovoljno zemljišta kako bi čuvao više krava i tako povećao proizvodnju - kaže Aleksić.

Na nedavno održanoj, četvrtoj manifestaciji “Vurdijada”, svoj proozvod su predstavili i Aleksići.

Vurda stoji oko meseca dana kako bi prevrela; foto: JVPrema oceni žirija najbolju vurdu napravila je Ljiljana Mitić iz Babušnice, dok je drugo mesto osvojila "Eko mlekarica" iz Draginca, a trećeplasirana je zadruga "Mladi Stočar", iz Babušnice.

Pobednica ovogodišnje “Vurdijade” takođe je kreativna, pa tako osim po klasičnom receptu vurdu pravi i sa sudžukom, tartufima i susamom.

U Babušnici kažu da je ranijih godina bilo malo onih koji su proizvodili vurdu za prodaju, dok je sada sve više proizvođača, a oni koji žele da pazare ovaj lužnički specijalitet ponekad se moraju najaviti i 10 dana ranije.

Kako ističu svi meštani ove male opštine, ponosni su što je Babušnica upisana na turističko-gastronomsku mapu Srbije i što je vurda postala nadaleko poznati brend. Sada samo ostaje da se ovom specijalitetu zaštiti geografsko poreklo.