Isto obrazovanje, a različita plata - na jugu niža zarada i za 56 hiljada zaposlenima sa fakultetom

Za isti nivo kvalifikacija, odnosno obrazovanja, prosečna zarada na jugu i istoku Srbije znatno je niža u odnosu na sever zemlje, pa tako oni sa osnovnim akademskih studijama u Beogradu primaju oko 140 hiljada dinara, dok je južnije prosek plate za njih oko 89 hiljada, dok je razlika između zarada onih sa master studijama na jugu i u Vojvodini oko 56 hiljada. Profesorka Nataša Golubović sa niškog Ekonomskog fakulteta kaže da manje razvijeni regioni imaju i manje plate, kao da su na jugu investicije orjentisane ka radno intenzivnim granama, gde su zarade u proseku niže.

Prema podacima koje je objavio Republički zavod za statistiku, o zaradama zaposlenih prema delatnosti, nivoima kvalifikacije i polu, a koje se odnose na septembar 2023. godine, evidentna je razlika između Beogradskog regiona, Vojvodine i regiona južne i istočne Srbije.

Razlike u plati rastu kako raste i obrazovanje; foto: Milica DejanovićRazlika je veća kako je i obrazovanje veće. Dok je između zaposlenih sa osnovnom školom ili trogodišnjom srednjom školom na jugu i severu razlika oko 3 do 4 hiljade dinara, oni koji imaju četvorogodišnje srednjoškolsko obrazovanje na jugu i istoku zemlje plaćeni su manje za oko 20 hiljada u odnosu na sever Srbije.

Zaposleni na jugu i istoku, koji imaju četvorogodišnje srednjoškolsko obrazovanje, u proseku u septembru prošle godine imali prosečnu platu od 68.268 dinara, dok su oni sa istim obrazovanjem, a koji žive u Vojvodini imali prosek od 89.261 dinar, a u Beogradu 82.256 dinara.

Još veća je razlika između onih koji kao nivo kvalifikacija imaju osnovne akademske ili strukovne studije. Na jugu su oni bili prosečno plaćeni nešto više od 89.626 dinara, u Vojvodini 103.275 dinara, a u Beogradskom regionu 140.070 dinara.

Kada je reč o radnicima koji imaju završene master ili doktorske studije, oni su najviše u proseku plaćeni u Beogradu - 158.655 dinara je bila prosečna zarada u septembru 2023. godine, dok je u Vojvodini prosek 117.051 dinar, a na jugu i istoku - 99.463 dinara.

foto: printscreen/Republički zavod za statistiku

Veća razvijenost, veća i plata

Profesorka Nataša Golubović sa niškog Ekonomskog fakulteta objašnjava da su razlike u zaradama za isti nivo kvalifikovanosti i istu vrstu posla u različitim regionima jedne zemlje prisutne u mnogim zemljama, pa i u Srbiji. Napominje da razlike u plati prate razlike u nivou ekonomske razvijenosti.

Prosečne zarade u razvijenijim regionima veće su u odnosu na nerazvijene regione. U Srbiji su se jasno izdvojila dva razvijena regiona - Beogradski region i region Vojvodine, kao i dva regiona koja zaostaju u ekonomskom razvoju - region Šumadije i Zapadne Srbije i region Južne i Istočne Srbije - ističe Golubović.

Objašnjava da je najveći broj radnih mesta, investicija i proizvodnje koncentrisan u velikim urbanim centrima, poput Beograda i Novog Sada, što doprinosi migraciji stanovništva.

Strani investitori zapošljavaju niže obrazovane i daju niže plate

Na jug odlazi manje od 10% stranih investicija; foto: M. M.Profesorka niškog Ekonomskog fakulteta objašnjava i da manje razvijene oblasti karakteriše visoka nezaposlenost, neadekvatna infrastruktura, demografsko pražnjenje i nepovoljna obrazovna struktura stanovništva, pa da je i slabo interesovanje stranih i domaćih investitora za ulaganje u ove krajeve.

Više od polovine stranih direktnih investicija ide u region Beograda, nešto manje u region Vojvodine, dok region Južne i Istočne Srbije privuče manje od 10%. Ne samo što je nivo stranih investicija u nerazvijenim regionima niži, već je i struktura investicija takva da su investicije orjentisane ka radno intenzivnim granama, gde su zarade u proseku niže. Većina tih investicija ostvarena je uz izdašne državne subvencije, pa su sa prestankom subvencija investitori često zatvarali pogone - ističe ona.

Da se češće traže oni sa nižim obrazovanjem potvrđuju i podaci Nacionalne službe za zapošljavanje, koji su objavljeni u Programu zapošljavanja Grada Niša za period od 2024. do 2026. godine sa akcionim planom za njegovo sprovođenje.

Posmatrano prema nivou obrazovanja, poslodavci su, u najvećem broju slučajeva zapošljavali lica sa srednjim nivoom obrazovanja, prevashodno četvorogodišnje. U najvišem procentu, poslodavci prijavljuju potrebu za zapošljavanjem za lica sa srednjim obrazovanjem (56% u 2022. godini), dok se lica sa drugim nivoima kvalifikacija traže u manjem procentu (visokoobrazovana lica – 29%, lica bez kvalifikacija ili sa niskim nivoom kvalifikacija – 15%) - stoji u ovom dokumentu.

Inače, aktuelna vlast često pominje kako je u Nišu došlo 10 stranih fabrika, mada neke od njih nisu ni počele sa radom. Još se čeka na otvaranje kineske fabrike Šinju, koja je po prvim najavama trebalo da počne sa radom još 2021. godine, još nije startovao ni Palfinger, a Ariston nije krenuo ni sa izgradnjom proizvodnje u Nišu.

View this post on Instagram

A post shared by Aleksandar Vučić (@buducnostsrbijeav)