Raskol u pravoslavnoj crkvi pojačao tenzije između Rusije i Ukrajine

Ukrajinski predsednik Petro Porošenko kaže da je vrh pravoslavne crkve spreman da prizna nezavisnost crkvi u Kijevu, uprkos protivljenju Moskve.

Ako vaseljenski (carigradski) patrijarh Vartolomej prizna nezavisnost crkve u Kijevu, na taj način će joj odobriti otcepljenje od moskovske Patrijaršije.

Ruski patrijarh Kiril se u petak sreo sa Vartolomejem u Istanbulu. Tada nisu uspeli da reše status kijevske crkve.

Rusija vidi Kijev kao istorijsku kolevku Ruske pravoslavne crkve. U istočnoj Ukrajini se osećaju tenzije između ukrajinskih vojnih trupa i pobunjenika koja podržava Rusija.

Porošenko je u tvitu naveo da je Ekumenska patrijaršija Vartolomeja „odlučila da, ne uzimajući u obzir mišljenje Moskve, da pravo svim državama da formiraju sopstvenu crkvu“.

„Na prvom mestu, pravo je Ukrajine da uspostavi lokalnu crkvenu zajednicu Ukrajinske pravoslavne crkve.“

Portparol kijevske Patrijaršije je na Fejsbuku napisao da proglašenje nezavisnosti na dobrom putu.

„Ekumenski patrijarh je objasnio ruskoj delegaciji da je odluka doneta i da su pokrenute sve neophodne procedure“, napisao je arhiepiskop Jevstrati Zorja.

Papa ‘ni reč’ o optužbi da je prikrivao zlostavljanja

SAD prete novim sankcijama Turskoj

Oko čega postoje nesuglasice?

Tenzije u Ukrajinskoj pravoslavnoj crkvi počele su posle pada Sovjetskog saveza 1991. godine. Ukrajina je proglasila nezavisnost, a s padom komunizma došlo je do velikog oživljavanja hrišćanstva.

Ruska pravoslavna crkva je, vekovima unazad, i pre Sovjetskog saveza, prepoznata od ruske države – a interesi crkve neretko su se poklapali sa interesima cara.

Oživljavanje ruskog nacionalizma pod Borisom Jeljcinom, a potom i Vladimirom Putinom, ponovo je uzdiglo autoritet crkve, kao i odlučnost da zadrži upravljanje ukrajinskim crkvama.

Tokom ranog srednjeg veka, hrišćanstvo se iz Kijevske Rusije (iz koje je nastala ruska država) proširilo na ostatak Rusije.

Danas u Kijevu postoje tri ogranka pravoslavne crkve:

• Kijevska Patrijaršija, koju vodi mitropolit Filaret, a koju Moskva ne priznaje
• Ukrajinska pravoslavna crkva, u sklopu Moskovske Patrijaršije
• Ukrajinska autokefalna pravoslavna crkva, koja nije pod kontrolom Moskve od Drugog svetskog rata

Ogranak koji je odan Kirilu je najmasovniji, ali zvanični raskol bi mogao da mnoge sledbenike navede na pridruživanje kijevskoj Patrijaršiji.

Stav moskovske Patrijaršije je da bi ukrajinski „raskolnici“ trebalo da se pokaju i vrate Ruskoj pravoslavnoj crkvi.

Takođe, postoji rivalitet između moćne moskovske Patrijaršije na čelu sa Kirilom – za koju se procenjuje da ima oko 150 miliona sledbenika – i Ekumenističke patrijaršije Vartolomeja, koja se smatra za prvu među jednakima Istočne pravoslavne crkve.

Rivalitet postoji vekovima, potiče još iz perioda Vizantije i ruskih carstava. Ukrajina je bila deo ruskog carstva, ali mnogi vernici su se za duhovno vođstvo okretali Konstantinopolju (kasnije Istanbulu), a ne Moskvi.

Nakon razgovora u Istanbulu, patrijarh Kiril je rekao da su on i patrijarh Vartolomej razgovarali „o svim problemima na dnevnom redu“ i da je to bio „dijalog između dva brata“.

„Nije bilo ničeg tajnovitog na sastanku, ništa zbog čega bismo zažalili“, rekao je ne iznoseći detalje. Njihov sastanak trajao je skoro tri sata.