Kad počinje novi milenijum, a kada nova decenija? Ni 2000. ni 2020. godine

Da se ljudi u vreme praznika dele oko politike, religije ili istorije nekako je očekivano, ali se retko dešava da matematika bude osnov za žustre polemike.

Ovih dana se koplja lome oko pitanja da li prvog januara ulazimo u treću deceniju 21. veka ili za to moramo čekati još 366 dana.

Dok su mnogi uvereni da je početak nove dekade onda kada se promeni cifra desetica – kao sad, sa startom 2020. godine, nauka kaže da nema mesta raspravi.

„Vrlo je lako odgovoriti. Treća decenija 21. veka ne počinje sad, već 1. januara 2021. godine i traje do 31. decembra 2030.

„Samo zapamtite, nema nulte godine i nultog veka“, kaže za BBC na srpskom Slobodan Ninković, astrofizičar iz Astronomske opservatorije Beograd.

• Zašto pomeramo sat i od kada se to radi
• Petak trinaesti: 12 stvari koje treba da znate
• Svetski dan lutrije: Kako srpski igrači biraju brojeve

Ipak, hoće li neko u priči o veselim sedamdesetim ubrajati 1980. godinu ili u prisećanju na teške devedesete misliti na 2000. godinu?

Šta kažu stručnjaci?

Debatu bi moglo da rasplamsa i to što i iz Kraljevskog muzeja u Griniču, čiji je deo i čuvena opservatorija, u pisanim odgovorima na pitanja BBC na srpskom kažu da „nemaju zvaničan stav o ovome“.

Ipak, domaći naučnici jednoglasno tvrde da je računanje vremena egzaktno ustrojeno.

Kao što je januar prvi mesec, a ne nulti, tako je i prva godina broj jedan.

„Kalendar je definisan tako i samo treba da se pobroje godine“, kaže i Milan Milošević, urednik sajta Svetnauke.org za BBC na srpskom.

„Svaki vremenski period počinje kao i godina brojem jedan, tj. 1. 1. xxx1. godine, a završava kao i godina 31. 12. xxy0. godine“, naveo je on u tekstu „Učimo da brojimo i računamo vreme“.

Kako navodi, to što je za đake prvake sasvim normalno, za sve ostale se čini kao viša matematika.

„Ako vam je ovo komplikovano setite se osnovne škole, tamo negde prvog ili drugog razreda. Tada niste znali za nulu i brojeve ste lepo razumeli.

„Brojeve prve desetice brojali ste na prstima, od 1 do 10. Brojevi druge desetice su od 11 do 20 (ako ne verujete brojite i prste na nogama), i tako redom“.

Tako je i, uprkos uvreženom mišljenju i euforiji gotovo cele planete – treći milenijum počeo tek 2001. godine.

Naime, drugi milenijum – počinje 1. januara 1001. godine, traje punih 1000 godina, završava 31. decembra 2000. godine, navodi se na sajtu Svetnauke.org.

Godina je vreme potrebno da Zemlja obiđe oko sunca, a era je vremenski period koji počinje 1. januara 1. godine.

Kada su, onda, živeli Isus Hristos i Oktavijan Avgust?

„Obojica su živela u prvom veku nove ere, Oktavijan je rođen u 1. veku pre nove ere.

„Možda je zanimljiv podatak da je broj nula u Evropu stigao tek u 12. veku, a gregorijanski kalendar je nastao mnogo pre toga pa su zbog toga godine označene sa …-3, -2, -1, 1, 2, 3,…“ napominje Milošević.

Šta kaže Tviter?

Jedni se vode lignvističkom logikom – sada počinju dvadesete, te smo na korak od nove dekade.

da, pocinje nova decenija i ne smarajte ljude.
The 2020s (pronounced "twenty-twenties" or "two thousand (and) twenties", shortened to "the '20s") is the upcoming decade in the Gregorian calendar that will begin on 1 January 2020, and will end on 31 December 2029.

— Schnappi (@UzeziCulima) December 3, 2019

Drugi se pozivaju na argument ljudskih godina.

Kada se beba rodi – ona je u nultoj godini, tek posle prvog rođendana ima jednu godinu.

decenija se završava prve sekunde 2020. godine i tad počinje nova. vrlo logično isto kao kad napuniš 20 godina i posle toga si već zašao u 21.

— x Kova Brat x (@gospodin_mk) December 26, 2019

Treći se, pak, živo sećaju lekcija iz prvog osnovne.

Joj ako još jednom vidim komentar da za mesec dana počinje nova decenija

— ❄ hippogriff ? (@hufflepug_) November 30, 2019

Količina ljudi koji ne znaju razlomke (vezano za ovu priču sa kojom godinom počinje nova decenija) je… zabrinjavajući. Drago mi je makar da niko od vas ne studira prirodne nauke, makar neće biti materijalne štete.

— snenost™ (@nemovulpes) December 3, 2019

Kontroverzno mišljenje: Nova decenija ne počinje 2020.

— Goran (@ghost_drone) December 14, 2019

Dok neki otvaraju ovu temu kao krucijalno pitanje za razmišljanje, drugi priznaju da su pravila o računanju kalendara uzimali zdravo za gotovo.

„Uvek sam mislila da je 1. godina pre nove ere – godina pre Hristovog rođenja, a 1. godina nove ere – godina posle“.

Question :

Does the decade end once it turns 2020 , or do we go through the year of 2020 and the decade ends at the start of 2021?

We dont count from 0-10 , we start counting 1-10 . When you're born, you're not automatically 1 , you go through the year to turn 1.

Thoughts.

— Amber?? (@blunt_bee) December 26, 2019

See I JUST discovered this. I was doing a debate of logic when all the time not realising years are named for the year you're in, not how many you've completed. Was always taught 1BC was "one year before" and 1AD was "one year after".

— Sara NinkoWitch (@SaraIsSkyBlue) December 30, 2019

Kako je dočekan novi milenijum – pre roka

Uprkos stavovima matematičara i fizičara, cifra 2000. bila je toliko atraktivna da su milijarde ljudi širom sveta požurili da godinu dana ranije „dočekaju“ novi milenijum.

U Sidneju u Australiji je u novogodišnjoj noći održan jedan od najimpresivnijih vatrometa u svetu, u prisustvu miliona ljudi.

U Južnoj Africi, Nelson Mandela se vratio u svoju bivšu zatvorsku ćeliju na ostrvu Robin gde je proveo 22 od ukupno 27 godina robije.

Upalio je sveću pomirenja i prosledio je detetu da bi simbolizovala nadu Južne Afrike u budućnost.

U Vitelejemu, mestu gde je po Bibliji rođen Isus Hristos, sa gradskog trga pušteno je 2.000 golubova mira.

Papa je u Vatikanu uputio poseban novogodišnji blagoslov, rekavši da čovek mora naporno da se potrudi da bi sledećih 1.000 godina bilo doba mira širom sveta.

U Parizu je 20.000 lampica krasilo Ajfelov toranj, a kasnije je održan vatromet.

Američki predsednik Bil Klinton pokrenuo je proslavu u Vašingtonu, dok je na njujorškom Tajm skveru bačeno četiri tone konfeta na više od tri miliona okupljenih.

Ko je i kada izumeo hrišćanski kalendar?

U enciklopediji Britanika kao izumitelj hrišćanskog kalendara navodi se kaluđer Dionizije Egzigius.

On je na zatev papskih vlasti u 6. veku pokušao da izračuna tačnu godinu Hristovog rođenja. Proučavajući poznate hronologije, Dionizije je zaključio da je Isus rođen 25. decembra, sedam dana pre početka 754. godine od osnivanja Rima.

„Dionizije je ovu godinu označio prvom nove hrišćanske ere, pre svega što u to doba u Evropi nula nije ni postojala kao broj“, navodi Slobodan Bubnjević, urednik sajta Nauka kroz priče.

„Nulu, broj koji označava ništa ili prazninu, kao jednu od najznačajnijih civilizacijskih tekovina, tek u potonjim vekovima donose Arapi sa Istoka.

„A Dionizijevo računanje vremena od Hrista naovamo počelo se masovnije koristiti u hronologijama u sedmom veku, da bi potom postalo opšte usvojeno“, navodi Bubnjević.

Pre uspostavljanja ovog sistema koji se, uz izvesne popravke, danas koristi u celom svetu, u Starom veku su godine brojane na razne načine, od nastanka sveta, od prve olimpijade u Staroj Grčkoj ili od osnivanja Rima.

Bubnjević piše da se, međutim, kasnije ispostavilo da je Dionizije pogrešio u proceni godine Hristovog rođenja. Prema nekim modernim tumačenjima, rođen je tek 6. ili 18. godine nove ere.

„Najpoznatija je verzija iz Jevanđelja po Mateju u kome piše da se Hristos rodio u godini smrti kralja Iroda Velikog koji je inače umro ne 1. godine nove ere, već između 7. ili 4. godine pre nove ere“, dodaje Bubnjević.

Pratite nas na Fejsbuku i Tweets by bbcnasrpskom
. Ako imate predlog teme za nas, javite se na bbcnasrpskom@bbc.co.uk