Bivši direktor Zavoda za urbanizam: Novi GUP vraća teritoriju Niša pola veka unazad

Materijal ranog javnog uvida novog Generalnog urbanističkog plana Niša naći će se sutra na javnoj prezentaciji, a dugogodišnji direktor niškog Zavoda za urbanizam i autor aktuelnog GUP-a Miroljub Stanković ističe da je neprihvatljivo i istorijski neopravdano što je površina urbanog područja novim planom prepolovljena u odnosu na važeći i vraća se pola veka unazad. Tražu da se ukinu „mešovite namene“ iz postojećih planova, jer su, kako tvrdi, poslednjih godina bile sistem za zloupotrebe u interesu i po nalogu investitora.

Stanković, sada penzioner, kaže da kao rukovodilac izrade važećeg Generalnog urbanističkog plana Niša od 2010. do 2025. godine ima nekoliko zamerki na novi plan čija je izrada započeta, a koji je strateški dokument za period do 2040. godine.

Prva problem je, ističe, što pre njega treba da bude usvojen Prostorni plan Grada Niša, koji je plan višeg reda po hijerarhiji. Ali važniji jeste to što se, kako objašnjava, to što se novim GUP-om planira umanjenje obuhvata urbanog područja.

Imamo jednu neverovatnu pojavu da se prepolovljuje urbano područje grada Niša. Odluka o izradi GUP-a je štetno urađena i predviđa da novo područje GUP-a bude manje od tri prethodna GUP-a, odnosno površinski vraća planiranje Grada Niša šezdesetak godina unazad u period nakon 1953. godine – objašnjava Stanković.

Napominje da je u istoriji Niša bilo 6 planova koji je mogu nazvati Generalnim urbanističkim i da su svi oni uvek povećavali urbanu površinu grada Niša.

Plan govori o viziji tadašnjih stručnjaka u Nišu i tadašnje politike. Zašto današnje rukovodstvo grada želi bude tretirano kao rukovodstvo koje nije imalo viziju? Ne optužujem sadašnje rukovodstvo, zato što je ono po inerciji nastavilo nešto što je urađeno u vreme Dragane Sotirovski, ali ih upozoravam da još nije kasno da se ovo promeni i ponovo krene u izradu GUP-a – napominje Stanković.

Kaže da će ovo umanjenje površine pogoditi najviše okolna sela koja su, prema planovima, tretirana zadnjih 50 godina kao urbano područje, odnosno kao prigradska naselja.

To podrazumeva da se teži da sva ta sela imaju gradsku infrastrukturu, u smislu vodovoda, kanalizacije, telefonije i slično. Da imaju sve karakteristike urbanog područja. Onog trenutka kada i ako budu isključene iz granica GUP-a, dobila su status sela. Možda ona i jesu sela, ali kroz plan koji treba da važi narednih 15 do 20 godina, treba da se poruči meštanima tih sela da se trudimo da imaju sve ono što imaju i žitelji grada i da ih na taj način zadržimo u tim selima. Iznenađen sam tim drastičnim smanjenjem. To je istorijski neopravdano. Zar nije logičnije da se širi gradsko područje i da se stanovnici koje sada guramo u centar grada motivišemo da žive i na obroncima grada – ističe bivši direktor Zavoda za urbanizam.

Kad javna namena postane mešovita stambena zgrada može da bude na mestu škole

Stanković upozorava na, kako kaže, štetne odluke iz ranijeg perioda kojima su se javne namene u planovima pretvorile u mešovite.

Nezakonita i nestručna nametnuta rešenja iz poslednjih godina ne smeju se automatski ugrađivati u novi GUP kao obaveza. To se pre svega odnosi na „mešovite namene“ koje su poslednjih godina bile sistem za zloupotrebe, pretvaranje „javnih namena“ u „ostale namene“ u interesu i po nalogu investitora i tadašnjih gradskih rukovodioca – ističe Stanković.

Kao primer navodi Druge izmene i dopune PGR područja GO Pantelej, koji obuhvata prostor između Somborskog bulevara, Studeničke i Matejevačkog puta, a gde je još planom iz 1995. godine predviđeno naselje i određeno je gde će se graditi škole, vrtići, park.

Napominje da je izmenama iz 2022. sve što je bilo javno pretvoreno u mešovitu namenu.

U urbanizmu je javna namena svetinja. I to nije slučajno propisano. I treba da branimo javno od sistematskog ataka investitora koji javno žele da pretvore u ostalo. A u periodu 2022. i 2023. godine se ceo Niš sveo na to kako da se što veća površina pretvori u površinu za stambenu izgradnju od čega su neke osobe u vlasti imale direktnu korist – tvrdi ovaj urbanista.

Na sadašnje rukovodstvo Grada Niša apeluje da preispita nacrt i odluke i da krene ponovo u izradu GUP-a, posebno jer se često po inerciji rešenja iz prethodnih planova ugrađuju i u nove.