Foto-razglednica Grdelice

GRDELICA – Grdelica je varošica u opštini Leskovac u kojoj, prema popisu iz 2002. godine, živi 2383 stanovnika, a prema popisu iz 1991. godine, živeo je 2431 stanovnik.

Do 1965. godine ovo mesto je bilo sedište Opštine Grdelica, koju su činila sledeća mesta: Bistrica, Bićevica, Bojšina, Bričevlje, Crveni Breg, Dedina Bara, Dobrotin, Donji Bunibrod, Gornji Bunibrod, Graovo, Grdelica Selo, Grdelica Varošica, Guberevac (tada pod zvaničnim imenom Guberevce), Koraćevac, Kovačeva Bara, Kozare, Krpejce (tada pod zvaničnim imenom Krpejice), Ličin Dol, Mala Grabovnica, Mala Kopašnica, Mrkovica, Nesvrta, Predejane Selo, Predejane Varošica, Slatina, Suševlje, Tulovo, Tupalovce, Velika Grabovnica, Velika Sejanica, Vilje Kolo, Zagužane, Zoljevo i Žižavica.

Posle ukidanja opštine, područje bivše Opštine Grdelica je u celini je ušlo u sastav leskovačke opštine.

Ime Grdelica najverovatnije je naastalo od toponima Grad Jelica, koji označava naselje na brdu iznad današnje varošice, a ostaci tog utvrđenja vidljivi su i danas, dok se mesto Grdelica prostire na nadmorskoj visini od 363 metra.

Prema istorijskim istraživanjima, Grdelica je u sastavu srpske države najverovatnije od vremena Stefana Nemanje, koji je taj kraj dobio od Vizantije, a posle dugog perioda turske uprave ulazi u sastav srpske države nakon oslobođenja 1877. godine.
Između dva svetska rata Grdelica je značajno sedište teksište industrije i poljoprivrede i od 1965. godine, gubitkom statusa opštine, doživljava ekonomsko i kulturno zaostajanje.

Grdelica se nalazi na desnoj obali reke Južne Morave i predstavlja završetak leskovačke kotline i početak Grdeličke klisure, a bilo je omiljeno izletište Leskovčana.

Do kraja osamedesetih godina 20. veka srž privrednog razvoja činili su Tekstilna industrija “TIG”, “Danilo Bošković”, Zemljoradnička zadruga “Grdelica”, “Rad” i drugi manji kolektivi, ali je propadanjem društvenih preduzeća radno aktivno stanovništvo moralo da traži bilo kakvu zaradu na raznim terenskim poslovima, najčešće u građevinarstvu.

Kulturna dešavanja u Grdelici organizuje Dom kulture, a među poznatijim priredbama su “Kulturno leto” i “Regata na Moravi”, dok se sportski život odvija zahvaljujući FK “Jedinstvo”, KK “Danilo Bošković”, šahovskom klubu, a pažnju privlači i letnji turnir u malom fudbalu.

Pored ovog mesta prolazi železnička pruga koja ga povezuje sa drugim krajevima. Najtragičniji dan u novijoj istoriji je 12. aprila 1999. godine kada je NATO avijacija pogodila međunarodni voz na samom ulazu u Grdeličku klusuru, nedaleko od same Grdelice.

Grdelica ima osnovnu i srednju školu, Dom zdravlja, crkvu, a u centru mesta nalazi se i zgrada Mesne zajednice.