Izvor Moravice i Sesalačka pećina – izletišta vredna pažnje

Svim turistima koji Sokobanju obilaze željni istraživanja i opuštanja u netaktnutoj prirodi prava preporuka su izvor reke Moravice i Sesalačka pećina – izletišta koja su zbog nešto veće udaljenosti manje poznata, ali zbog lepih pejzaža zaslužuju višečasovni obilazak.

Kretanjem iz Sokobanje ka Knjaževcu posle 13 km stiže se do skretanja za selo Vrelo ili Istoci gde izvire reka Moravica. Nešto dalje od tog skretanja na suprotnoj strani nalazi se ulaz u selo Sesalac na čijem je području Sesalačka pećina, udaljena 19 km od centra Sokobanje. 

---

Neobičan izvor razlivenog toka

Kod izvora Moravice neobično je to što reka potiče od više podzemnih izvora, što nije tako česta prirodna pojava. Od dva potoka – desne sastavnice Izgare i levog Tisovika pod planinom Devicom, ispod Pećurinskog kamenja nastaje ova reka.

Na samom izvoru je plitko jezerce velike površine sa hladnom vodom od koje trnu zubi, a preko njega mostić. Ima nekoliko klupa i stolova, kao i par uređenih mesta za roštiljanje. U vreme prvomajskih praznika najviše je ljudi dok inače uglavnom ovde izletuju meštani sela, a često i svoja privatna slavlja zbog predivne prirode organizuju baš tu.

Nedaleko od jezerceta postoji i Markova pećina koja je po predanju Marku Kraljeviću i njegovom Šarcu služila kao sklonište. Istraživanja Zvonimira Kaluđerovića iz SANU sa grupom studenata Beogradskog univerziteta i radnicima rudnika Soko, dokazuju da je u ovoj pećini živeo pračovek. Nažalost, tragovi su nestali, a pećina nije uređena za turistička razgledanja mada se može baciti pogled na glavnu dvoranu koja je otvorena ka nebu.

---

Crkva izgrađena na predlog kneginje Perside

U blizini izvora u krugu škole i seoske ambulante nalazi se crkva Svetog Ilije izgrađena na inicijativu Perside Karađorđević. Kada je jednom prilikom, kako kažu, kneginja bila tu, saznavši da u selu nema hrama strgla je sa sebe nisku od 18 dukata i predložila podizanje, a ubrzo su i drugi dali priloge te se krenulo sa zidanjem 1869. a završeno je 1872. godine.

I danas postoji stolica koja se u crkvi čuva napravljena nekada samo za kneginju.

Pažnju u selu privlači i privatni ribnjak, kod Gike, gde posetioci i turisti mogu u svakom trenutku kupiti svežu pastrmku.

---

Tajna Sesalačke pećine

Nedaleko od skretanja za Vrelo nalazi se put do sela Sesalac koje je poznato po istoimenoj pećini do koje se stiže makadamom još koji kilometar od sela.

Pećina je osvetljena u dužini od 200 m i obiluje pećinskim nakitom, a kroz nju teče reka Ponornica.

Meštani ovog sela bili su jako vredni te tako pri ulasku u pećinu van sezone posetioci mogu sami u ormariću za struju da pritiskom na prekidač osvetle unutrašnjost pećine i krenu u avanturu putem njenih vijugavih hodnika. Postoje tri izlaza iz nje.

Prostor oko pećine uređen je za izletovanje – česma, nekoliko klupa i stolova i natkrovnica za turiste, prilazne staze, mesta za roštiljanje, hladovina oraha, a meštani su napravili i pregrađivanjem Sesalačke reke veštačko jezerce za kupanje i osvežavanje tokom letnjih vrelih dana.