Poslednja konferencija „Šta diše Leskovac“ – Vazduh zagađen, nadležni nas uveravaju da je čist

Problem sa kvalitetom vazduha u Leskovcu postoji, ali nadležni uveravaju da je on prve kategorije, merenje zagađujućih materija se ne vrši kontinuirano ili uopšte, a automatske merne stanice i dalje nema – samo su neki od podataka iz osmomesečenog istraživanja “Tima 42” koje je predstavljeno na završnoj konferenciji “Šta diše Leskovac”.

Situacija na terenu oslikana je i time da su u Leskovcu godinama prekoračene maksimalne dozvoljene vrednosti čađi u vazduhu, a da lokalna samouprava, osim beleženja vrednosti, nije uradila ništa kako bi se one smanjile, kao i da se polovina zagađujućih materija i ne meri na teritoriji grada što dovodi u pitanje ocenu kvaliteta vazduha.

Na “Oceni stanja kvaliteta vazduha u Leskovcu” „Tim 42“ radio je u saradnji sa lokalnom samoupravom, institucijama, ustanovama, udruženjima i građanima, a u dokumentu je naglašeno da ocena nije potpuna, jer u tom gradu registar zagađivača još ne postoji u zakonski propisanom formatu.

Osvrnuvši se na zvanične dokumente lokalne samouprave koji kažu da Leskovac ima čist ili neznatno zagađen vazduh, kao i kontradiktornost da je ista lokalna samouprava početkom 2022. godine usvojila Kratkoročni akcioni plan za zaštitu vazduha koji se po Zakonu donosi u slučaju da postoji opasnost od zagađenja, zaključuju da problem sa kvalitetom vazduha postoji, ali nas nadležni uveravaju da je prve kategorije.

Dosadašnjim radom na terenu, kao jedan od osnovnih problema u oblasti unapređenja kvaliteta vazduha na teritoriji grada identifikovali su to što se merenje koncentracije suspendovanih PM10 čestica ne vrši kontinuirano, a da se merenje PM2.5 čestica, ugljen monoksida, prizemnog ozona, ne vrši uopšte.

Informacije o kvalitetu vazduha na internet stranici grada Leskovca objavljuju se sa zakašnjenjem čime se ne ispunjava svrha ove aktivnosti, a to je blagovremeno obaveštavanje građana i građanki o nivoima zagađajućih materija; nema automatske merne stanice za monitoring kvaliteta vazduha kako bi podaci bili dostupni stanovništvu u realnom vremenu i kako bi se na vreme reagovalo adekvatnim preporukama u cilju zaštite zdravlja; u toku zimskih meseci već godinama dolazi do prekoračenja maksimalnih dozvoljenih vrednosti čađi u vazduhu, a lokalna samouprava osim beleženja tih vrednosti nije učinila ništa kako bi se one smanjile – uočili su u istraživanju.

Dodaju i to da godišnji izveštaji Zavoda za javno zdravlje Leskovac od 2017. godine upozoravaju da je stopa oboljevanja građana od respiratornih oboljenja veća u grejnoj sezoni, što povezuju sa povećanim zagađenjem vazduha.

---

Upitna ocena kvaliteta vazduha, nema merenja polovine zagađujućih materija

Kako je navedeno u dokumentu, ocenjivanje kvaliteta vazduha vrši se obavezno na osnovu koncentracije 14 zagađujućih materija, međutim polovina njih se u Leskovcu ne meri, a to dovodi u pitanje ocenu kvaliteta vazduha.

U tom gradu se meri koncentracija sumpor dioksida, azot dioksida, oksida azota, suspendovanih čestica PM10, olova, kadmijuma i cinka, međutim nema merenja suspendovanih čestica PM2.5, benzena, ugljenmonoksida, prizemnog ozona, arsena, nikla i benzo(a)pirena.

Kako piše u istraživanju, lokalnu mrežu mernih mesta u Leskovcu čine 4 merne stanice, a kao izvori zagađenja izdvojeni su Regionalna deponija Željkovac, paljenje kablova guma i otpada, individualna ložišta i kotlarnice, industrijski pogoni i tehnološki procesi, kao i saobraćaj.

Utvrđeno je da zagađenje izmereno na mernom mestu u Apoteci “Sutjeska” potiče uglavnom od saobraćaja i individualnih ložišta, a na mernom mestu JKP Vodovod od saobraćaja i kotlarnice JKP Vodovoda.

Medicinska škola – Merno mesto se nalazi se u prostoriji Medicinske škole na severozapadnoj strani grada gde dominiraju individualni stambeni objekti. Zagađenja uglavnom potiču od individualnih ložišta i kotlarnice Opše bolnice Leskovac koja se nalazi u neposrednoj blizini sa istočne strane, a sa severne strane, na udaljenosti od oko 500 metara nalazi se kotlarnica JKP “Toplana” Leskovac koja je smeštena u naselju Dubočica – piše u dokumentu.

Četvrta merna stanica nalazi se u prostoriji vrtića “Kolibri” u Radničkom naselju, gde dominiraju individualni stambeni objekti, pa zagađenja, utvrđeno je, najvećim delom potiču od individualnih ložišta i kotlarnice Hemijsko-tehnološke škole “Božidar Đorđević Kukar”.

U konferenciji “Šta diše Leskovac” učestvovali su i predstavnici novoosnovane mreže organizacija “Eko blok”, Beogradske otvorene škole i Zavoda za javno zdravlje Leskovac.

Milenko Jovanović ispred “Eko bloka” se u svom izlaganju fokusirao na goruće probleme koji postoje u našem sistemu i istakao da uvek nailazi na iste probleme po pitanju zagađenja vazduha u Leskovcu – a to je nespremnost lokalne samouprave i države da efikasnije reaguje u ovakvim situacijama.

U prilog tome, kako je rekao, ide i činjenica da se predstavnici i predstavnice Odeljenja za zaštitu životne srednine nisu odazvali pozivu i nisu prisustvovali konferenciji.

Konferencija “Šta diše Leskovac” završni je događaj projekta “Dijalog za bolji vazduh” Beogradske otvorene škole koji finansira delegacija Evropske unije u Srbiji.

Podsetimo, kao glavni razlog za zagađenje vazduha u Leskovcu, nadležni su u februaru 2021. godine okarakterisali geografski položaj tog grada i individualna ložišta.