Sećanja na Rimljane, časnu Srpkinju i velikog fudbalera

Od onih koji potiču iz rimskog doba do onih posvećenih slavnom „Zvezdinom“ fudbaleru kao i običnoj domaćici, brojni spomenici u maloj varošici Beloj Palanci čuvaju istoriju ovog kraja od zaborava.

Jedan od najznačajnijih spomenika koje ovo mesto ima je Miljokaz, iskopan 2010. godine na auto-putu Niš – Bela Palanka. Posvećen je Aleksandru Severu, poslednjem caru iz dinastije Severa, koja je vladala Rimom 42 godine.

Miljokazi su inače vrlo zanimljiva arheološka otkrića, zato što su u rimskoj imperiji bili vrlo retki, bilo ih je najviše desetak, i pokazivali su udaljenost između bitnih stanica, na kojima su umorni putnici zamenjivali konje. Ovaj je iskopan kod Crvene Reke, 10 kilometara od Bele Palanke. Pokazuje udaljenost ovog mesta od Niša, koja iznosi 22 milje, odnosno 35 kilometara – priča Jelena Mitić iz Turističke organizacije Bela Palanka.

Prema njenim rečima, ovaj spomenik je vrlo interesantan za turiste, jer je sačuvan u svom prvobitnom obliku iz 230. godine, uz mala oštećenja prilikom iskopavanja.

U ovoj opštini nalazi se još jedan spomenik iz dinastije Severa, posvećen Luciju Septimiju Severu, osnivaču dinastije. Veruje se da ga je podigao upravnik provincije Kvint Anicije Faust, a sada krasi sam centar Bele Palanke.

Spomenik je podignut 202. godine, kada se Septimije vraćao sa Orjenta u Rim, u čast njegove pobede, kada je prolazio kroz Remizijanu odnosno nekadašnju Belu Palanku. U centru je 18 godina, težak je dve tone i izrađen je od belog mermera. Interesantno je da se u našoj opštini nalaze spomenici posvećeni prvom i poslednjem vladaru dinastije Severa – objašnjava Mitićeva.

---

Odrekla se života kako bi sačuvala čast

Zaštitni znak Bele Palanke je svakako i spomenik „Devojka na vodi“, koji se nalazi na samom izvoru Vrelo. Posvećen je Beli, devojci koja je žrtvovala svoj život, kako bi sačuvala čast, a po njoj je opština i dobila ime.

Legenda kaže da je u vreme turske okupacije tu živela prelepa Srpkinja po imenu Bela, u koju se zaljubio turski aga i poželeo da je oženi. Kada su svatovi došli po nju i poveli je, prolazili su pored Vrela, gde je ona zatražila da stane i poslednji put se napije čiste izvorske vode. Kada je sišla sa konja, skočila je u Vrelo i utopila se.

---

Da se zna odakle je Rajko Mitić

Jedan od spomenika iz novije istorijie koji krasi Belu Palanku posvećen je Rajku Mitiću, prvoj „Zvezdinoj“ zvezdi. Podigli su ga Fudbalski klub „Crvena zvezda“ i Rajkovi sugrađani 2010. godine, u čast jedne od najvećih zvezda srpskog fudbala 20. veka.

Mitić je inače rođen u selu Dol koje je na pet kilometara od Bele Palanke. Bio je omiljeni fudbaler u Brazilu, gde je svojevremeno proglašen za najboljeg fudbalera koji dolazi iz Evrope, a bio i jedini igrač sa ovih prostora koji je ušao u idealni tim svetskog prvenstva u fudbalu 1950. godine.

Igrajući za našu reprezentaciju, Mitić je dao čak 562 gola, a zanimljivo je i to da je u čitavoj svojoj karijeri dobio samo jedan žuti karton. Pored Zvezdinih, čak i Partizanovi navijači iz cele zemlje, dolaze organizovano da posete ovaj spomenik i odaju počast ovom velikom fudbaleru – napominje Jelena Mitić iz Turističke organizacije.

---

Belopalanačka domaćica sa tepsijom banice

Jedna od najvećih atrakcija u Beloj Palanci, naročito u vreme trajanja manifestacije „Dani banice“, svakako je spomenik Belopalančanke, koja u ruci drži tepsiju ovog specijaliteta.

Podignut je u znak zahvalnosti ženama koje su 2006. godine osnovale manifestaciju, a jedinstven je po tome što je ovo jedini spomenik posvećen običnoj ženi domaćici.