Aca Đorđević – režiser serija koje smo svi voleli dao je 9 godina i niškom pozorištu

Poznati pozorišni, televizijski i filmski reditelj Alekandar Aca Đorđević, koji je, između ostalog, režirao popularne serije Otpisani, Vruć vetar, Bolji život, Srećni ljudi, Porodično blago i brojne filmove i predstave, devet godina je proveo u Narodnom pozorištu u Nišu. Tu je režirao 19 predstava, sarađivao sa legendama srpskog i niškog glumišta, a počeo je nakon diplomiranja na Pozorišnoj akademiji u Beogradu. Nakon odlaska iz Niša posvetio se filmskoj i TV kameri, a trag koji je ostavio u niškom teatru je nemerljiv.

Serije koje su obeležile jugoslovensku i srpsku kinematografiju imaju, pored Siniše Pavića, još jedno važno ime – Aleksandra Acu Đorđevića, poznatog reditelja koji je rođen 28. jula 1924. godine u Subotici, a preminuo 27. aprila 2005. u Beogradu. Devet godina njegovog života i rada obeležio je i Niš i Narodno pozorište.

Diplomirao je 1952. godine na Pozorišnoj akademiji u Beogradu u klasi Huga Klajna, a 2004. godine je, u razgovoru sa Aleksandrom Milošević, muzejskom savetnicom Muzeja pozorišne umetnosti Srbije, rekao da je sam izabrao niško pozorište za početak karijere.

Izabrao sam da to bude niško Narodno pozorište, s obzirom da je tada upravnik bio moj stari prijatelj Bata Amar. Otišao sam da napravim predstavu – Lope de Vega Dovitljiva devojka. Tada je niško Pozorište bilo veoma jako, imalo dosta sjajnih glumaca i praksu da svaka predstava bude ovekovečena fotografijama – pričao je Đorđević.

Dovitljiva devojka je i bila njegova prva predstava u niškom teatru – premijera je bila na jučerašnji dan, 18. marta 1952. godine. Glavnu ulogu je igrala Vera Bugarčić, glumica iz Vršca koja je bila u niškom pozorištu od 1949. gdo 1955. godine.

Igrali su i Žiža Stojanović (Feniza), Jelena Joković (Beliza), Dušan Cvetković (Kapetan Bernardo), Veljko Marinković, Vlada Matić (Lusindo), Vera Stojović, Bogosava Nikšić (Gererda), Isak Amar (Hermando), Ivan Manojlović (Doristeo), Radosav Dimitrijević (Finardo) – piše u opisu.

---

„Učene žene“, „Gospoda Glembajevi“, „Staklena menažerija“ i „San letnje noći“

Sledeća predstava Ace Đorđevića na daskama niškog pozorišta je Učene žene Žana Batista Poklena Molijera koja je imala premijeru 14. oktobra 1952. godine. Glavnu ulogu imao je Ljubomir Didić, poznati srpski pozorišni, televizijski i filmski glumac, a igrali su i Zora Crnogorčević (Filamenta), Vera Stojović (Armanda), Vera Bugarčić (Anrijeta), Zarko Joković (Aris), Ivana Ferari (Beliza), Vlada Matić (Klitandar), Boris Kovač (Trisoten), Sima llić (Vadius), Dušan Cvetković (Beležnik), Jelena Joković (Martina) i Radisav Dimitrijević (Lepin).

Jedno od najpoznatijih i najcenjenijih dela Miroslava Krleže Gospoda Glembajevi imalo je premijeru 3. februara 1953. godine. Uloge su imali Dušan Stojović, Zora Crnogorčević, Ljubomir Kovačević, Vera Bugarčić, Miodrag Avramović, Reihan Demirdžić, Drago Tolić, Vladislav Matić, Ivan Manojlović i Radislav Dimitrijević.

Iste godine, 24. septembra bila je premijera predstave Staklena menažerija Tenesija Vilijamsa. Ovde su igrali Ivana Ferari (Amanda), Vera Bugarčić (Lora), Ljubiša Kovačević (Tom) i Veljko Marinković (Mladić).

Komad San letnje noći Vlijama Šekspira imalo je premijeru 30. decembra 1953. godine, a igrali su Eugen Verber, Žarko Joković, Dušan Bulajić, Miodrag Ognjanović, Stojan Notaroš, Branka Mitrović, Neda Brgić, Gordana Donić, Ljubiša Kovačević, Danica Aćimac, Josipa Maurer, Danica Stojković, Ratko Sarić, Ljubomir Didić, Živojin Milenković, Dimitrije Nikolić, Ivan Manojlović, Milan Veljković, Ljiljana Jovanović, Ivanka Barjaktarević, Miomir Ristio i Miroslav Stojković.

---

Pet predstava 1954. i 1995. godine

Tokom 1954. i 1955. godine Aca Đorđević je režirao pet predstava u niškom teatru. Nastavio je saradnju sa poznatim subotičkim glumcem Eugenom Verberom.

Komad Živi leš Lava Nikolajeviča Tolstoja imao je svoju premijeru 11. maja 1954. godine, a glavnu ulogu je dobio Miodrag Avramović, jugoslovenski glumac i reditelj, a glumili su i brojni poznati glumci Ljubiša Kovačević, Jelena Trajković, Gordana Đonić, Ivan Manojlović, Zarko Joković, Danica Mincić, Ratko Sarić, Ivana Ferari, Eugen Verber, Miodrag Ognjanović, Dimitrije Nikolić, Ljubomir Didić, Reihan Demirdžić, Živojin Milenković, Stojan Notaroš, Dušan Bulajio, Vlada Matio, Aleksandar Đorđević, Veljko Marinković, Dimitrije Nikolić, Aleksandar Marinković, Radisav Dimitrijević, Zorica Manojlović, Vera Zebić, Milan Veljković i Jovan Tričković.

Iste godine premijeru je imala predstava Lukrecija Bordžija Viktora Igoa, a 28. januara 1955. godine i delo Miroslava Krleže U logoru.

12. februara 1955. godine prvo izvođenje imalo je delo Mladena Širole Dugonja, Trbonja i Vidonja gde su uloge imali Radisav Dimitrijević (Dugonja), Živojin Žika Milenković (Trbonja), Ljubomir Didić (Vidonja), Nikola Jovanović (Ivo), Mirjana Dačić (Veštica), Gordana Đonić (Vila) i Branka Mitrović (Začarana devojka).

Delo Irvina Šoa Mirni ljudi, u režiji Ace Đorevića imalo je premijeru 27. septembra 1955. godine.

Drama Mirni ljudi nije kriminalna hronika, to je duboko ljudska priča o malim radostima, svakodnevnim patnjama i neispunjenim željama – pisao je Aca Đorđević.

---

Rad sa legendama

Pohod na sever Henriha Ibzena okupio je ansambl preko 30 glumaca, a premijera je bila 21. februar 1956. godine.

Više puta je Aca Đorđević radio na predstavama sa Živojinom Žikom Milenkovićem, legendardnim glumcem rođenim u Nišu, a prvi put sa Radmilom Savićević na daskama niškog teatra i Žikom, sa kojima je sarađivao i na brojnim serijama, radio je predstavu Gospođa ministarka, poznato delo Branislava Nušića. Premijera Gospođe ministarke bila je 6. oktobra 1956.

Za Radmilino izvođenje Živke, tadašnje novine su pisale „Pronađena je Gospođa ministarka“.

Još jedno delo Miroslava Krleže Leda našlo se na spisku Ace Đorđevića. Premijera je bila 19. aprila 1959. godine. Pred premijeru, pisale su Narodne novine, Đorđević nije mnogo želeo da priča:

Postoji izvanredno napisan tekst. Hoće li to biti dovoljno našoj široj publici? Voleo bih da hoće – čitav ansambl je u tom pravcu uložio mnogo truda – rekao je Đorđević.

Delo Premijera na pragu Jiržija Jurandota imalo je premijeru 22. oktobra 1959. godine, a između ostalog glumili su Žika Milenković, Radmila Savićević, Miodrag Avramović, Eugen Verber i drugi.

Četiri dana nakon 73. rođendana Narodnog pozorišta, 15. marta 1960. godine, prvi put je izveden komad Nežna ptica mladosti Tenesija Viljamsa. Iste godine, 15. oktobra, bila je i premijera Večitih studenata Zorana Đorđevića.

Izveštaj sa predstave zavredilo je naslov „Smeh kao uspeh“ u tekstu Dragoljuba Jankovića u Narodnim novinama.

---

„Dvostruko lice“ – oproštaj od niškog pozorišta

Klopka za bespomoćnog čoveka Robera Tomasa, u režiji Aleksandra Ace Đorđevića, imala je premijeru 28. marta 1961. godine.

Igrali su Vasja Stanković (Daniel), Zorica Stefanović (Floransa), Dušan Stojović (Policijski inspektor), Božidar Savićević (Velečasni Maksimen), Dobrosav Vučković (Merliš), Jelena Šaković (Gđa Berzon), Nikola Vasković (Agent) – piše u opisu.

Delo Nušićeva revija 1930. Ratka Sarića prvi put je izvedeno 14. maja 1961. godine, a igrali su Radmila Savićević, Ratko Sarić, Radisav Dimitrijević, Ognjanka Het, Darinka Stojiljković, Srboljub Ivanović, Dimitrije Vajić, Miroljub Aleksio, Milorad Dorgović, Svetislav Žikić i Miroslav Petković.

Poslednja predstava u niškom teatru, pred odlazak u Televiziju Beograd gde je bio u stalnom angažmanu do 1990. godine, bila je Dvostruko lice po tekstu Rodžera Magdugala i Teda Alana.

Novinski naslovi nakon ove predstave bili su, između ostalog, „Uzbudljiva i duhovita zagonetka“ i „Kriminalistička zagonetka i humor“ što govori da je publika imala lep i zagonetan način da se oprosti od bliske saradnje sa jednim velikanom.

Aleksandar Đorđević je kao reditelj (sada gostujući!) još sa prošlogodišnjom „Klopkom“ ispoljio upravo hičkokovski smisao za takvo vođenje radnje i glumaca koje stvara stravičnu i misterioznu atmosferu na pozornici ali sa uvek prisutnom dozom realnosti i svakodnevice što daje posebnu boju autentičnosti i dovodi do veoma živog reagovanja u publici – pisao je Janković u Narodnim novinama.

Pre dve godine objavljena je autobiografija i monografija Aleksandar Đorđević: Uvek ispočetka gde je o radu sa Aleksandrom Đorđevićem pisalo više od 30 glumaca, reditelja i kritičara. Na promociji ovog dela koje je priredila Dragana Bošković pričala je i legendarna glumica Svetlana Ceca Bojković koja je kao Đorđevićev poseban kvalitet istakla to što je bio i pozorišni reditelj.

Pristupao je jako temeljno poslu, mi glumci smo uvek imali ozbiljne probe pre ulaska u snimak, spremni, uvežbani, usvajajući njegove primedbe, tako da je rad bio veoma prijatan, lep i lak. Bio je on i duhovit čovek tako nas je nekako osvežavao svojim humorom. Bio je i strog, to je normalno i potrebno. Umeo je da ceni kada vidi da je glumac ozbiljan u pristupu poslu, to je prepoznavao i podržavao – ispričala je Ceca Bojković.

Aleksandar Aca Đorđević ostavio je, nesumnjivo, dubok i kvalitetan trag u niškom teatru. O njegovom radu se u Narodnom pozorištu čuvaju plakati, fotografije, priče i uspomene, a deo smo uspeli da vam predstavimo zahvaljujući Tamari Milosavljević iz Umetničkog arhiva Narodnog pozorišta.