Dan Republike Srbije, koji se obeležavao od nastanka Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca 15. februara na verski praznik Sretenje, obnovljen je 2001, a već 16. godinu je neradni dan za sve državne institucije i ustanove, i većinu privatnih firmi u zemlji.
Pored brojnih pisanja i sećanja preživelih logoraša o samom činu proboja, i danas se ne može sa sigurnošću rekonstruisati ceo događaj. Ipak, u narednim danima Južne vesti će objavljivati delove istraživanja niškog istoričara Aleksandra Dinčića, koji u mnogome pojašnjavaju kako je došlo do prvog organizovanog bekstva iz nacističkog logora u Evropi.
Iako je ratna zima 1942. godine bila izuzetno hladna, a Niš, kao i ove godine, pod snegom i ledom, prema pisanju novinara tada najtiražnijeg okupatorskog lista Novo vreme, na stadionu Železničara održan je “Zimski kup niških klubova”. Pored toga, otvoren je narodni restoran sa jeftinom hranom, dogodilo se jedno “ubistvo iz strasti”, a ženama je zabranjeno šminkanje.
Batine, glad, neizdrživa hladnoća, ujedi pasa, valcer po njihovim isprebijanim telima i sveštenici sa zadatkom da razotkriju da li su komunisti ili ravnogorci, samo su neke od muka kroz koje su prošli zatočenici logora na Crvenom krstu u Nišu tokom praznika 1942. godine.
Program obeležavanja stogodišnjice značajne bitke za Srbe, u istoriji zapamćene po velikom broju žrtava i nadmorskoj visini na kojoj je vođena, biće priređen u Nišu 29. novembra od 18 i 30 sati, u maloj sali Doma vojske.
Vranje je grad sevdaha, bogate istorije, specifične kuhinje i jedinstvenih specijaliteta čiji se recepti prenose s kolena na koleno. Brojni spomenici još iz doba Turaka svojevrsni su svedoci istorije i razvoja grada. Ipak, Zbog mnoštva simbola od kojih svaki nosi svoju priču, Vranje nema svoj tačno definisan jedinstven simbol.
Priče o značajnim spomenicima, ali i ljudima koji su u Sokobanji živeli u prethodnim vekovima, ostaće ovekovečene za buduće generacije jer ih u knjigu “Spomeni i uspomene“ smešta čovek koji važi za najboljeg poznavaoca običaja i tradicije sokobanjskog kraja – etnolog, kulturni radnik i vodeničar Golub Radovanović.
Ko su bili srpski vojnici koji su doživeli golgotu, povlačeći se pred Centralnim silama do Krfa preko Albanije u zimu 1915. godine, zbog čega su bili odlikovani Albanskom spomenicom, svedoče njihovi podaci koji se od danas nalaze u „Albumu sećanja“, sajtu koji čuva uspomenu na Veliki rat.
Još se u doba starih Slovena verovalo da su vodenice „pod velom nečastivog“ iako su ova mesta uvek bila korisna jer se u njima mlelo žito. Mnogi su odvajkada izbegavali da tamo zalaze noću, verujući da je vodenice izmislio đavo koji ih po ponoći pohodi.
Film o nekadašnoj Hipi dolini, koja se nalazila u današnjoj Ulici generala Tranijea, biće priča o kulturi, muzici, modi jednog vremena, kaže niški glumac Miroljub Riki Nedović, koji će pisati scenario.
Hrast koji je napunio više od 1.000 godina, drugi od njega mlađi pola milenijuma, oaza mira u samom centru grada i bogata istorija – sve to u varošici staroj više od 2.300 godina koja se razvila na nekadašnjem rimskom putu Via Militaris – Beloj Palanci.
Obavljanje poslova u belopalanačkom kraju nije se moglo zamisliti bez banice koja je bila obavezan obrok radnicima u poljima, pogotovo tokom berbe paprike vrtke. Možda baš zato meštani kažu da uz razvlačenu, krpenu ili sukanu banicu najbolje idu specijaliteti od ove paprike.
Na brdo Hisar Prokupčani beže od vrućine, odmaraju, započinju ljubavi i venčavaju se. Mnogi i ne znaju da su se na njemu Rimljani, u doba kada se grad zvao Hameum, pre skoro dva milenijuma klanjali Herkulu i da je mnogo kasnije upravo tu počelo da se razvija današnje Prokuplje.
Dugogodišnji novinar, aforističar i književnik Dušan Đorđević, u Vranju poznat kao Dude, u brojnim reportažama i zavidnom književnom opusu pisao je o svom gradu, Vranjancima, njihovim nedaćama, radostima i specifičnom mentalitetu.
U Prokuplju, koje je i pored bogate istorije, kulture i prelepe prirode za turiste još skriveno, nedavno je boravio jedan neobičan gost i posećivao značajna mesta u gradu. Mnoge će iznenaditi saznanje da je to bio točak, kao i da je baš on glavni lik filma o ovom gradu.
Da relikvije iz prošlosti ponekad o davnim vremenima svedoče sadržajnije nego zapisi i usmena predanja pokazuje Zavičajni muzej koji se duže od jednog veka nalazi u najstarijoj kući u Aleksincu. Čuva nakit i alat iz praistorije, jatagan iz 19. veka, kljovu mamuta…
Godinama pre nego što je Tihomir Đorđević postao čuveni akademik i etnolog, ovaj sveštenički sin iz Knjaževca pohađao je aleksinačku i nišku gimnaziju. Posle studija u Beogradu vratio se u Aleksinac i gradu u amanet ostavio časopis „Karadžić“ koji je nakon 11 decenija obnovljen 2009. godine.
Nišlija Milan Reljić u svojoj porodičnoj arhivi ima fotografiju sa početka arheoloških iskopavanja na nalazištu “Medijana” uslikanu tridesetih godina prošlog veka. Njegovi preci su dali značajan doprinos razvoju kulturnih i obrazovnih ustanova u gradu.
Ekspedicija od desetak članova Društva za negovanje istorije i tradicije srpskog naroda kreće za Solun, odakle idu 120 km pešaka do Kajmakčalana. Povod je 100-godišnjica istorijski značajne bitke kojim je zaustavljena bugarska ofanziva u Prvom svetskom ratu.
„Svastiku“ ili „kukasti krst“ mnogi vezuju za ozloglašenu nacističku ideologiju, dok je ovaj znak milenijumima ranije simbolizovao Sunce ili solarna božanstva i kao takav nalazi se na mozaiku niškog arheološkog nalazišta Medijana.
