Zato što je to tip staništa koji se retko sreće u Srbiji, a posebno južno od Save i Dunava, Lalinačka slatina koja se nalazi delom u Nišu, a delom u Merošini, proglašena je spomenikom prirode, a šta to podrazumeva čuli su i meštani Lalinca na tribini u tom selu.
Ljubitelji prirode koji žele da u subotu 19. marta posete selo kod Sokobanje do srede 16. marta treba da se prijave za učešće u planinarskoj akciji koja će im omogućiti da uživaju u živopisnim predelima, čistoj vodi i vazduhu sela koje postaje prava turistička atrakcija.
Retke vrste pataka, prevez i mali ronac, uočene su u okolini Pirota ponovo posle više decenija, kažu u Društvu za zaštitu i proučavanje ptica Srbije koje je u našoj zemlji završilo Međunarodni popis ptica vodenih staništa.
Svim turistima koji Sokobanju obilaze željni istraživanja i opuštanja u netaktnutoj prirodi prava preporuka su izvor reke Moravice i Sesalačka pećina – izletišta koja su zbog nešto veće udaljenosti manje poznata, ali zbog lepih pejzaža zaslužuju višečasovni obilazak.
Iznad antičke banje, nad klisurom Timoka, vekovima su na liticama odolevale zidine Svrljig-grada koga su Rimljani izgradili najverovatnije na ostacima tračkog naselja. Jedan od najznačajnijih srednjovekovnih gradova svoju poslednju, od 4 kule, izgubio je 1999. godine.
U šumi Ozrena nadomak Sokobanje nalazi se Ripaljka, prema rečima Jovana Cvijića, najlepši najviši vodopad Srbije koji predstavlja prvi spomenik prirode naše zemlje i pod zaštitom države je od 1949. godine.
U kanjonu Svrljiškog Timoka, u njegovom najlepšem delu između Niševca i Palilule, krije se jedna od najpoznatijih antičkih banja, omiljena među Rimljanima koji su tu gradili letnjikovce, i kasnije među Turcima koji su i celu oblast nazvali Svrljiška Banja.
“Ja ne znam čega stvarno ima ovde, ali znam da da posle 15 do 20 dana boravka u Sokobanji radim celu godinu u Beogradu kao preporođen“, rekao je naš nobelovac Ivo Andrić koji, poput mnogih znamenitih umetnika, nije odoleo šarmu ovog mesta.
Nakon što je pre više miliona godina veliko jezero koje je, po mišljenju geologa, ispunjavalo svrljišku kotlinu, počelo da otiče, produbljujući nekoliko stotina metara visoku stenu, stvorilo je kanjon Svrljiškog Timoka, jednu od najslikovitinjih klisura Srbije.
Na samo dvadesetak kilometara od Svrljiga u selu Popšica, podno Kalafata, nalazi se prirodni bazen sa izvorom termalne vode konstantne temperature od 22 stepena, okružen netaknutom prirodom i stenama koje se pružaju dvadesetak metara iznad samog bazena.
Od mnogo idiličnih i atraktivnih izletišta u okolini Sokobanje ubedljivo najpopularnije mesto je Lepterija koja sa srednjovekovnim utvrđenjem Sokogradom pruža jedinstveni užitak za celodnevni boravak u prirodi.
Bogatstvo Sokobanje pored čistog vazduha leži i u njenim nezagađenim vodama, pa su se rakovi iz obližnjih reka početkom prošlog veka izvozili širom Evrope u korpama od pruća. Posle mnogo decenija, u Moravici se opet vide rečni rakovi.
Bogata vodenim preprekama i lavirintima, sa jedinstvenim prirodnim kamenim mostom, pećina Samar kod svrljiškog sela Kopajkošara, bila je u žiži javnosti kada je pre 45 godina u njoj oboren svetski rekord u boravku pod zemljom, ali je potom brzo pala u zaborav.
Pećina iznad sela Prekonoga kod Svrljiga, koju su krajem 19. veka istraživali čuveni srpski i evropski naučnici, prva je pećina na Balkanu koja je odlukom kralja Milana Obrenović otvorena za turiste. U njoj su se krili vojnici, a čuva i “presto” od stalaktita.
Koje su prirodne lepote i kako obići zaštićena područja jugoistočne Srbije gosti festivala “Nišvil“ moći će da saznaju na pultu Zavoda za zaštitu prirode Srbije od 13. do 16. avgusta.
Stanište sa slanim zemljištem i specifičnim ekositemom koji se odlikuje prisustvom karakteristične flore i vegetacije, a nalazi se u podnožju Malog Jastrepca uskoro će biti proglašeno spomenikom prirode.
Biljke koje se hrane samo insektima, vrste leptira stare čak 10.000 godina, velike tetrebe i stepske sokolove – sve to moguće je pronaći na Staroj planini gde još važe zakoni divljine.
Oni koji žele da svoju spremnost dokažu na trci sa preprekama i u lavirintu Jelašničke klisure mogu da se do 5. juna prijave na trku „The Maze“ koja će 13. juna biti održana u klisuri blizu Niša.
Fotografije na kojima je prikazan životinjski i biljni svet Srbije, kao i ljudske aktivnosti u prirodi, biće izložene od utorka 24. februara do 14 sati u galeriji Društva arhitekata Niša.
Kako se živi u južnjačkim selima sa svega nekoliko stanovnika, ko u 21. veku veš pere u reci, kakvu gostoprimljivost stariji pružaju čak i nepoznatima, kako izgleda priroda ovog kraja uskoro će saznati čitaoci putopisa „Popisivač na točkovima“.
